Gelişim Evreleri - (Gelişim ve öğrenme Eğitim Bilimleri )

GEL���M EVRELER�

Geli�imi farkl� evrelere ay�rarak incelemek, pratik nedenlerden dolay� gereklidir.

�nsanda do�um �ncesi ya�am, “Prenatal D�nem” 40�2 hafta veya 9 ay 10 g�n devam eder. Do�umdan sonraki evreye “Postratal D�nem” denir. Geli�im a�amalar�n�n kolay anla��labilmesi i�in, bu iki d�nem de baz� alt evrelere ayr�l�r.

Prenatal D�nem 28’er g�nl�k 10 aya ayr�labilir. Bu 10 ay da �� ana b�l�mde incelenebilir.

Prenatal D�nem (Do�um �ncesi D�nem):

1- Ovum Evresi: D�llenme an�nda ikinci haftan�n sonuna kadar.
2- Embriyo Evresi (Embriyon): ���nc� haftadan sekizinci haftan�n sonuna kadar.
3- Fetus Evresi: ���nc� aydan do�uma kadar olan d�nem.

Postnatal Devre (Do�um Sonras� D�nem):

1- Yeni Do�an Bebek (Neonate) : 0-4 hafta
2- Bebeklik: 4 hafta-2 y�l
3- �lk �ocukluk: 2-6 y�l
4- Son �ocukluk: 6-11 y�l (K�zlarda); 6-13 y�l (Erkeklerde).
5- Ergenlik: 11-20 y�l (K�zlarda); 13-20 y�l (Erkeklerde)

DO�UM �NCES� GEL���M

Tan�m� ve �nemi

Geli�im �ok boyutlu bir kavramd�r. Dolay�s�yla geli�im kavram�n�n daha iyi anla��lmas� i�in, alt kategorilere b�l�nmesi gerekir. Ancak bu kategorileme �abas�, konunun �ok y�nl� ve karma��k bir nitelik ta��mas� nedeniyle yap�lmas� gereken teknik bir i�lemdir. Genel olarak fiziksel, bili�sel ve psiko-sosyal olarak belirlenen geli�im alanlar� bir b�t�n�n farkl� g�r�n�mlerini olu�turmaktad�r.

Yeni bir canl�n�n ya�am�, d�llenmi� yumurta ile ba�lar. Kad�n �reme h�cresi yumurta ile erkek �reme h�cresi sperm birle�mesi olay�na d�llenme denir. D�llenme an�nda zigot olu�ur ve yeni bir insan�n ortaya ��kmas� i�in haz�rl�k ba�lar.

Normal zigotta 46 kromozom vard�r. Bunlardan 23’� kad�ndan, 23’� erkekten gelmekte olup, 22 �ifti b�y�meyle ilgili, di�er ikisi cinsiyet kromozomudur. Cinsiyet kromozomlar� kad�nlarda (xx), erkeklerde (xy) �eklinde bulunmaktad�r. Kromozomlar �zerinde bulunan ve organizman�n genetik yap� ta�lar� olan genler, yeni canl�n�n karakterini belirler.

Geli�im, �ok y�nl� karma��k bir s�re�tir. Bu s�recin sa�l�kl� olarak devam etmesini sa�lamak i�in �ncelikle geli�imin t�m y�nlerinin betimlenmesi, tan�nmas� gerekmektedir. Bu betimlemeyi ve incelemeyi kolayla�t�rmak i�in psikologlar, geli�imi kendi i�inde belli �zellikler bak�m�ndan b�t�nl�k ta��yan ve birbirleriyle de etkile�im halinde bulunan geli�im alanlar� ve d�nemlerine ay�rm��lard�r. Bu geli�im alanlar� genel olarak fiziksel, bili�sel ve psiko-sosyal olmak �zere gruplanmaktad�r. Geli�im d�nemleri ise genelde ortak �zellikleri kapsayan ya� aral�klar�yla ifade edilmi�tir. Bu d�nemler, do�um �ncesi, bebeklik d�nemi (0-2 ya�), �ocukluk d�nemi (2-6 ya�), okul d�nemi (6-12 ya�) ve ergenlik d�nemi (12-18 ya�) d�r. Ergenlik sonras�nda yeti�kinlik ve ya�l�l�k y�llar� de�i�ik psikologlar taraf�ndan farkl� �ekillerde s�n�fland�r�lmaktad�r.

Bedensel geli�im, boy, a��rl�k ve hacim art��� yan� s�ra, v�cudun sistemlerinin de kendilerinden beklenen fonksiyonlar� yerine getirecek duruma gelmelerini de kapsar. Devrimsel geli�im ise bireyin v�cudunu kontrol alt�na almada g�sterdi�i becerinin artmas�d�r. Di�er bir deyi�le, devrimsel geli�im, zihin-kas koordinasyonuna dayal� davran��lar�n geli�imidir. Devrimsel geli�im i�in duyu organlar�, kas ve sinir sistemleri koordineli olarak �al��mak durumundad�r.
Canl�n�n en k���k par�as� h�credir. Ya�am cinsel birle�me s�ras�nda, babadan gelen spermin annenin yumurtas�n� d�llemesiyle ba�lar. Tek bir d�llenmi� h�cre olan zigot, anne ve baban�n genetik �zelliklerinin t�m�n� ta��r. Ancak belli bir genetik �zelli�in bebe�e aktar�lmas�, anne-baba genlerinin kar��l�kl� etkile�imine ba�l�d�r. Genetik �zelliklerin �ifrelendi�i ta��y�c�lara kromozom denir. Kromozom h�cre �ekirde�inde bulunur. Zigotta anne ve babadan gelen 2x22’�er �ift kromozom her iki cinsiyette de ayn�d�r. Cinsiyeti belirleyen genetik yap�, erkek ve kad�nda da tek bir kromozomda bulunur. Ancak, yanl�zca erkekte bulunan y kromozomunun, bask�n gen olmas� durumunda bebe�in cinsiyeti erkek olur. Bir h�crenin her b�l�n���nde, kromozom say�s� iki kat�na ��kar. B�l�nmeden sonra olu�an iki yeni h�crenin, her birindeki kromozom say�s�, 2x 23’t�r. Zigot ya�am�n�n ilk dakikalar�ndan itibaren mitosis ad� verilen h�cre b�l�nmesiyle �o�almaya ba�lar. D�llenmeden sonra bir-iki haftal�k d�neme “d�l�t” d�nemi ad� verilir. Bu d�nemde, d�l�t fallop borular�ndan a�a��ya inerek, uterusun (rahim) duvar�na yap���r. Bundan sonra embriyo d�nemi ba�lar. Embriyo devri ���nc� haftadan sekizinci haftaya kadar s�rer. ���nc� aydan itibaren embriyo d�nemi biter yerini fet�s d�nemi al�r. D�rd�nc� ayda fet�s daha da bebek �eklini al�r. D�rt ve be�inci aylarda organizman�n temel v�cut yap�s� tamamlan�r. Be�inci ay�n sonunda fet�s art�k insan organizmas�n�n temel yap�s�n� oldu�u kadar bir �ok davran�� bi�imini de kazanm��t�r. Alt� ayl��a kadar solunum sistemi, �zellikle burun delikleri ve akci�erler g��lenir ve koordineli hale gelir. Fet�s�n beyninin 28-30. haftalarda ya da 7-8 aylarda �al��maya ba�lad��� iddia edilmektedir.

DO�UM �NCES� GEL���M D�NEMLER�

D�llenmeden do�uma kadar �e�itli evreler ge�irilir. �lk olarak h�cresel �o�alma, sonra kimyasal farkl�la�ma, doku ve organ olu�umu ve en son olarak da fonksiyon kazanma ve organizasyon olur. D�llenmeden do�um kadar anne rahminde ge�en bu d�neme do�um �ncesi d�nem, bu d�nemdeki geli�meye do�um �ncesi geli�im denir. Geli�im d�neminde ge�irilen evreler; Zigot, Embriyon ve Fet�s d�nemleridir.

1- Zigot (D�llenme ve Sonraki �ki Hafta)

Zigot, d�llenmeden hemen sonra b�l�nerek �o�almaya ba�lar. K���k h�crelere b�l�nerek d�l yata�� yoluyla d�l yata��na do�ru ilerler. 12-16 h�cre olu�tu�unda d�l yata��na ula��r. Morula ad� verilen bu h�cre kitlesi birka� g�n dola�t�ktan sonra uterus duvar�na g�m�l�r. (�mplantasyon)
Zigot devri, d�llenme an�ndan ba�layarak 2 hafta devam eder. Zigot d�l yata��na yerle�tikten sonra �� ana k�s�m olu�ur. Bunlar:

 D�� Tabaka (Ektoderm):v Sinir sistemi, sa�, t�rnak, di�ler, deri bezleri ve h�creleri geli�ir.
 Ortav Tabaka (Mezoderm): Kaslar, kemikler, dola��m sistemi olu�ur.
 �� Tabakav (Endoderm): Sindirim sistemi, a��z ve bo�az olu�ur.

2- Embriyon Devri (D�llenmeden Sonraki �lk Devre):

S�n�r� kesin olmamakla birlikte genellikle embriyonik d�nem 8 hafta olup, bu d�nemde d�llenmi� yumurta h�cresi �abucak bir organizma haline gelecek �ekilde farkl�la��r. Kulaklar, kol ve bacaklar�n ��kaca�� yerler belirginle�ir. 6,5 haftada parmaklar, dudaklar, burun delikleri ve g�zler belirmeye ba�lar. 7. haftada dil ve 20 adet s�t di�inin yeri ve b�t�n i� organlar olu�ur. Embriyon devresinin sonunda organizma bir insan olarak tan�nabilir.

3- Fet�s Devri (�kinci Aydan Do�uma Kadar Olan Devre):

Sekizinci haftadan do�uma kadar ge�en zamanda organizmaya fet�s ad� verilir.
���nc� ve be�inci aylar aras� fet�s s�ratli bir b�y�me g�sterir. Gebeli�in 20. haftas�nda �a�lar ve t�rnaklar ��kmaya ba�lar. Ter bezleri geli�mi�tir. Fet�s uyar�c�lara 8 haftal�kken tepkide bulunabilir. Burun, dudak, yanaklar ve �ene bu zamanda uyar�c�ya kar�� duyarl�d�r. 16. haftada d�� uyar�c�lara duyarl� b�lgeler artar ve b�t�n v�cut duyarl� hale gelir. Fet�s d�� uyar�c�lara tepkide bulunurken kendi kendine hareketler de yapar. 4. aydan sonra anne, bebe�in kendi kendi yapt��� hareketlerin fark�na var�r.

Do�um �ncesi geli�imin en b�y�k �zelli�i b�y�me ve baz� organlarda g�r�len olgunla�ma h�zl�l���d�r. Fet�s 4 ayl�kken nefes al�p verme, 5 ayl�kken y�r�me, 6 ayl�k boyunca emme hareketleri yapar. 28. haftada erken do�an fet�s�n ya�ama �ans� y�ksektir.

Do�uma kadar fet�s�n b�t�n organlar� ya�amas� i�in gerekli g�revleri yapabilecek olgunlu�a eri�ir.

Do�um �ncesi geli�im d�nemi, ya�am s�resindeki en h�zl� geli�im d�nemidir. Fet�s do�du�unda boyu ortalama 48-53 cm., a��rl��� ise 2500-4300 gr aras�ndad�r.

DO�UM �NCES� GEL���MLE �LG�L� GE��C� ORGANLAR

1-Plasenta

Fet�s�n beslenmesi ve korunmas� i�in gerekli olan, anne ile fet�s aras�ndaki metabolik de�i�iklikleri y�neten �nemli bir organd�r. Fet�s i�in akci�er, beslenme, zararl� maddeleri bo�alt�m organ� ve i� salg� bezi gibidir. En �nemli g�revi gaz al��-veri�idir.

Plasentan�n bir ucu d�l yata�� kaslar�na, bir ucu da g�bek kordonuna ba�l�d�r. Plasenta, anneden ald��� oksijeni ve fet�s i�in gerekli olan di�er maddeleri (su, kalsiyum, demir, fosfor vb.) g�bek kordonu arac�l���yla fet�se iletir.

Baz� maddeler i�inse plasenta fet�se kar�� bir baraj �devini g�r�r. (Toksik maddelere, annenin ald��� baz� ila�lara kar��). Plasentan�n bir g�revi de hamileli�in devam�n� ve organizman�n do�uma haz�rl���n� sa�layan hormonlar� salg�lamakt�r.

2-G�bek Kordonu

Embriyon g�bek kordonuyla plasentaya ba�l�d�r. Oksijen ve besinler g�bek kordonu arac�l���yla embriyona gelir. Embriyon taraf�ndan at�lan kal�nt�lar� da plasentaya getirir. Plasenta bunlar� annenin genel kan dola��m�na verir. G�bek kordonunun ortalama boyu 50 cm’dir. Fakat bazen 1-1,5 metreyi bulabilir. �ok uzun olmas� do�umda �ocu�un boynuna dolanarak tehlikeli durumlar yaratabilir.

4- Korion

Fet�s’�n �evresi korion ad� verilen bir zar ile kapl�d�r. Fet�s korionun salg�lad��� bir s�v� i�inde y�zer. Gebeli�in 38. haftas�na kadar bu s�v�n�n miktar� artar. Bu s�v� fet�s�n d�l yata��na yap��mamas�n�, rahat hareket etmesini sa�lar. D��ar�dan gelecek sars�nt�lara kar�� korudu�u gibi, anneyi de fet�s�n ani hareketlerine kar�� korur.


DO�UM �NCES� GEL���ME ETK� EDEN FAKT�RLER

Fet�s’�n geli�imi �ok �e�itli do�um �ncesi fakt�rlere ba�l�d�r.

1-Do�um �ncesi Fakt�rler

a)Annenin Beslenmesi: Gebelikte yeterli ve dengeli beslenme, do�acak �ocuk ve annenin sa�l��� a��s�ndan en �nemli fakt�rlerden biridir.

Fet�s’e gerekli olan kalsiyum ve demir depo edilmesi annenin bu ��elere olan gereksinmesini artt�rmaktad�r. Bu gereksinmeler kar��lanamad��� zaman annede anemi, di� ��r�kl��� gibi hastal�klar g�r�lmektedir. Gebe kad�nda yetersiz ve dengesiz beslenme, kalsiyum ve protein eksiklikleri sonucu kemik ve kas yap�s� bozukluklar�na neden olabilmektedir.

b) Gebelikte Ge�irilen Enfeksiyon Hastal�klar�: Gebe annenin ge�irmekte oldu�u enfeksiyonun embriyon ya da Fet�s’� olumsuz etkilemesi hastal���n �iddetine ba�l� de�ildir. Baz� hastal�klar annede hafif ge�ti�i halde geli�mekte olan embriyon i�in �ok zararl� olabilir. Baz�lar� da annede �ok a��r seyretti�i halde fet�se �ok k���k zararlara neden olur.

Gebeli�in ilk �� ay�nda annenin ge�irdi�i k�zam�k��k, �ocukta do�u�tan kalp hastal���, g�zde katarakt, sa��rl�k, di� minesinde bozukluk, fiziksel geli�me ve zeka gerili�i gibi hastal�klara neden olabilir. �ocuklar bazen do�arken kusurludur bazen de iki, d�rt ve daha ileri ya�lara kadar belirti vermeyebilir.

Gebeli�in ilk 8 haftas�ndaki enfeksiyonlar fet�s �l�mlerine ve erken do�umlara da neden olabilmektedir.

Gebe kad�nlar�n canl� vir�slerle a��lanmalar� son derece zararl�d�r. �i�ek a��s� yap�lan gebelerde �l� do�um veya bebeklerde �e�itli organ, deri ve kemik lezyonlar�na rastlanmaktad�r.

c) Radyasyon: Fet�s �zerinde x ���nlar�n�n etkileri oldu�u eskiden beri bilinmektedir. Gebelikte anne karn�n�n r�ntgen ve radyum ���nlar�ndan etkilenmesinin bebeklerde k�rl�k, mikrosefali, kafa kemikleri kusurlar�, yar�k damak gibi kusurlara neden odlu�u bilinmektedir. Gebelikte radyasyondan ka��n�lmal�d�r.
d) Kimyasal Etkenler: Antibiotiklerin hemen hepsi basit dif�zyon (ge�i�me) yoluyla plasentadan fet�se ge�erek anomalilere neden olabilmektedir.

�rne�in: Eritromisin adl� ila� yeni do�anda karaci�er lezyonlar�na, Streptomisina adl� ila� yeni do�anlarda b�brek bozukluklar�na neden olmaktad�r. Penisilin gebeli�in her devresinde kullan�labilecek, fet�s ve yeni do�an i�in zararl� olmayan bir antibiotiktir.

e) Hormonlar: Kad�nda hormonal yetersizlik gebelik olas�l���n� ortadan kald�rabilir. Fakat gebelik ve hormonal yetersizlik birlikte bulundu�u zaman fet�s�n, geli�imi etkilenir. B�brek �st� korteks hormonlar�nda yetersizlik olan gebelerde bulant� ve kusma �ok �iddetli seyreder, d���kler olabilir.

Tiroid hormonu yetersizli�inde, fet�ste geli�me anormallikleri g�r�l�r. �eker hastal���nda ins�lin hormonu yetersizdir. �eker hastas� annelerin normalden �ok b�y�k �ocuk do�urduklar� ve �l� do�um yapt�klar� bilinmektedir.

2- Kromozom ve Geneti�e Ba�l� Etmenler

H�cre �ekirde�inde kromozomlar�n yap�s�nda Gen ad� verilen (DNA) ve kal�tsal �zellikleri ta��yan olu�umlar vard�r. Anne ve babadan ge�en �zellikleri genler ta��r.

Kad�n �reme h�cresi yumurta ile erkek �reme h�cresi spermin birle�mesi sonucu olu�an normal bir zigotta 46 kromozom vard�r.

Somatik (b�y�meyle ilgili olan) kromozomlarda fazla bir kromozomun olmas� Trisomi ad� verilen Down Sendromu nedenidir ve di�erlerine g�re s�k g�r�len bir anomalidir.

Trisominin bir ba�ka �ekli de �ocuklarda do�umsal kalp hastal�klar�na ve zeka gerili�ine neden olmaktad�r. Cinsiyet kromozomu anomalileri, kromozomlar�n h�cre b�l�nmesi s�ras�nda hatal� da��l�mlar� sonucunda olu�maktad�r.

Kimi riskler gebelik �ncesi d�nemde genetik dan��ma ve aile planlamas� dan��manl�k hizmetleri ile saptan�p �nlenebilmektedir.

34 ya��ndan b�y�k gebeliklerde, akraba evlilikleri, �nceden ailede anomalili bebek do�umu olmas� durumlar�nda gebeli�in 8-10’uncu haftalar�nda plasentadan al�nan Korion’a ait doku incelemesi (korion villus biopsisi) ile ya da 15-19’uncu haftalarda amnion s�v�s�ndan al�nan h�crelerin incelenmesi (Amniosentez) ile olas� do�umsal kas bozukluklar�, b�brek kistleri gibi kal�tsal hastal�klar�n ve Down Sendromu gibi kromozom anomalilerinin do�um �ncesi (prenetal) tan�s� yap�labilmektedir. Bu incelemeler �lkemizde �niversite Hastaneleri b�nyesindeki say�l� merkezlerde yap�labilmektedir.

3- Kan Uyu�mazl���

Kan gruplar� 1900 y�l�nda Dr. Karl Landsteiner taraf�ndan bulunmu�tur. �nsanlar�n %85’inin eritrositlerinde iki t�r antijen vard�r. Bunlar A, B grubu ya da AB grubu ad�n� almakta, eritrositler hi� antijen i�ermiyorsa 0 (s�f�r) grubu ad�n� almaktad�r. Bunlar�n d���nda eritrositlerde ba�ka bir antijen daha bulunmu�tur. Bu antijen ilk defe “Rhesus” maymunlar�nda bulundu�u i�in ilk iki harfi al�narak “Rh” fakt�r� denilmi�tir. Rh fakt�r� bulunan insan kan�na “Rh pozitif” bulunmayana “Rh negatif” denilmi�tir.

Annenin kan grubu Rh (-) ve baba�n kan grubu Rh (+) ise e�er fet�ste Rh (+) olursa anne kan�nda fet�s eritrositlerine kar�� antikorlar olu�ur. Bu antikorlar�n �ocu�un dola��m sistemine ge�mesi �ocu�un eritrositlerinin y�k�m� sonucu fet�s�n anne karn�nda �l�m�yle sonu�lanabilir. Genellikle 2. gebelikte ortaya ��kmaktad�r. Bu antikorlar� �nlemek amac�yla anneye Rho GAM ad� verilen koruyucu i�ne yap�lmaktad�r.

ABO Uyu�mazl���:

Anne ve bebek aras�nda ABO uyu�mazl��� genellikle belirti vermemekle birlikte, do�um sonras� bebekte sar�l��a neden olabilmektedir. ABO uyu�mazl���nda koruyucu bir �nlem yoktur.

A�a��da belirtilen durumlarda g�r�l�r.

Anne �ocuk
O A veya B
A B veya AB
B A veya AB
AB Uyu�mazl�k yok
Fet�s’� etkileyen �nemli fakt�rlerden biri de annenin ya�� ve gebelik say�s�d�r. 20 ya��n alt�nda ve 35 ya��n �zerindeki gebeliklerde d���klere, do�um �ncesi fet�s �l�mlerine ve do�u�tan sakatl�klara rastlanmaktad�r.

Anne ve baba e�itim durumlar�, ailenin sosyo-ekonomik d�zeyi, planlanmam�� �ocuk, annenin gebelikte ge�irdi�i fiziksel ve ruhsal travmalar, d���klere, premat�re do�umlara, �l� do�umlara neden olabilmektedir.

Hamilelik S�ras�ndaki �evre Etkileri

Plasenta ad� verilen organ, anneden fet�s’e besin maddeleri ve oksijenin ge�i�ini; Fet�s’ten anneye de kandaki at�k maddelerin ge�i�ini sa�layan bir istasyon gibi hizmet eder. Fet�s’�n geli�imini sa�lamak �zere d�zenlenmi� bu ola�an�st� sisteme ra�men, baz� hastal�klar ve �evre fakt�rleri Fet�s’�n geli�imini olumsuz etkilemektedir.

Olumsuz �evre fakt�rlerinin etkisi, geli�imin h�zl� oldu�u d�nemlerde daha fazlad�r. �rne�in; hamileli�in ilk d�nemlerinde k�z�lc�k hastal���, katarakt ve sar�l��a, kalp hastal�klar�n ve zihinsel geriliklere neden olurken, daha sonraki d�nemlerde daha az hasara neden olur. Fet�s’� olumsuz etkileyen �evre fakt�rlerinin ba��nda yetersiz beslenme gelmektedir. Ayr�ca hamilelik d�nemindeki kanamalar, baz� t�r ila�lar�n kullan�m�, a��r� alkol ve uyu�turucu kullan�m�, r�ntgen ���nlar�na maruz kalma, a��r� sigara kullan�m�, a��r� g�r�lt�l� yerde �al��ma, a��r� stres ve kayg�, embriyo, fet�s ya da yeni do�an bebe�i olumsuz etkileyen fakt�rlerdir. Bu fakt�rlerin bebek �zerindeki etkileri, bebe�in �l�m�nden, kalp yetmezli�ine, solunum yetmezli�inden ila� yada alkol ba��ml�l��� e�ilimine, geli�im geriliklerinden k�rl��e, sar�l��a kadar �ok �e�itlilik g�stermektedir.

40 HAFTALIK GEBEL�K S�RES�NCE BEBE��N GEL���M�

1.-2.-3. Gebelik haftas�: Son adet periyodunuzdan sonra ���nc� haftadas�n�z ve gebelikle ilgili olaylar �imdiden h�zla geli�meye ba�lam��t�r. Siklusun yakla��k ortalar�nda (tipik 28 g�nl�k siklusun 14. G�n�nde) yumurtalar�n�zdan birisi fallop t�p�n�ze do�ru s�r�klenir. Bu ovulasyondur.
E�er bundan sonraki 24 saat i�inde ortalama ejekulasyondaki 350 milyon spermden biri vajinan�zdan uterusa kadar olan t�m yolu fallop t�p�n�zdeki yumurtan�n i�ine girmek i�in a�abilirse fertilizasyon oluyor. (Sperm t�pte olgun bir yumurtay� bekleyerek 2 g�n s�reyle ya�ayabilir).
Zigot d iye adland�r�lan d�llenmi� yumurta bu kadar yolu gelmi� yakla��k 250 sperme kar�� d�� membran�n� hemen kapat�r ve fallop t�p�nden uterusa do�ru inerken benzer h�crelere b�l�nmeye ba�lar. �o�u kad�nlar ne zaman gebe kald�klar�n� bildiklerinden emin olduklar�n� s�ylemelerine ra�men, bundan sonraki birka� haftada gebe olduklar�n� anlayamazlar.
1-2-3. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar�n listesi:
• Bir sa�l�k profesyoneli (uzman doktor) se�in
• Gebelik s�zl���n� g�zden ge�irin
• Do�um tarihinizi hesaplay�n
4. Gebelik haftas�: Bug�nlerde gebe oldu�unuzdan ��phelenmeye ba�layabilirsiniz. �imdi blastosist olarak adland�r�lan d�llenmi� yumurtan�z, hatta say�s� ��lg�n bir �ekilde katlanan s�v�yla dolu h�cre k�mesidir. �ki par�aya ayr�ld��� uterusta yuvalan�r.
Uterusa ba�l� olan yar�s� plasentaya d�n���r. Placenta geli�mekte olan hayat� besleyen damarlarla dolu bir destek sistemidir. Di�er yar�s� da bebe�e d�n��ecektir. Fetusun �evresindeki bir yast�k olu�turan s�v� olu�maya ba�lar.
Bu haftan�n sonunda implantasyon kanamas� diye adland�r�lan hafif bir kanama m�mk�n olmas�na ra�men, bir adet periyodunuzun atlad���n� fark edeceksiniz.
4. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar�n listesi: Rutin bir eksersiz program� geli�tirin. Folik asit al�m�n�z� artt�r�nT�m ila�lar�n�z� doktorunuzla veya ebenizle kontrol edin
5. Gebelik haftas�: Gebeli�in bu erken devresinde �nemli bir alt yap� olu�turmaktad�r. Uterusunuzun i�inde b�y�yen h�cre kitlesi �imdi embriyo diye adland�r�lmaktad�r. Bir elma �ekirde�i b�y�kl���ndedir. Ayn� zamanda bebe�in besinlerini ve oksijenini alaca�� placenta ve g�bek kordonu art�k fonksiyon g�stermektedir.
�o�u kad�n art�k gebe oldu�undan ��phelenir. Evde kullan�lan bir gebelik testi ��pheleri ispatlayabilir. Test pozitifse doktorunuza veya ebenize ba�vurun ve ilk ziyareti ayarlay�n. Halen almakta oldu�unuz t�m ila�lar� ister re�ete ile yaz�lm��, isterse eczaneden re�etesiz al�nm�� olsun, doktorunuzla,tart��t���n�zdan emin olun. �lk check-up' �n�zdan �nce bir folik asit deste�i almay� isteyin.
5. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar�n listesi: Gebelikle ilgili bir ka� iyi kitap se�in,Beslenme ihtiya�lar�n�z� d���n�n.
6. Gebelik haftas�: Bu noktada hamile oldu�unuzu hala hissetmeyebilirsiniz, fakat embriyonuzun bir ha�ha� �ekirde�inden b�y�k olmayan kalbi �oktan atmaya ba�lam��t�r. Embriyo yakla��k 0.625cm uzunlu�undad�r ve insandan �ok bir kurba�a yavrusuna benzemektedir. B�brekler ve karaci�er dahil olmak �zere, di�er temel organlar geli�meye ba�lam��t�r ve n�ral t�p (beyni ve omurgay� birle�tirir) art�k kapanmaktad�r.
Gebeli�e ait fiziksel duygular �oktan ba�lam��t�r veya hen�z ba�lamaktad�r. (Bulant�, g���ste gerginlik hissi,halsizlik, s�k idrara ��kma gibi), ilk prenatal visit s�kl�kla 6 ile 10. haftalar aras�nda oldu�undan kad�n hastal�klar� uzman�na veya ebenize ba�vurmal�s�n�z.
6. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar�n listesi: Gebelik s�resince seks ile ilgili daha fazla bilgi edinin,Rutin egzersizlerinize devam edin veya ba�lay�n. Ailenize ve arkada�lar�n�za bunu nas�l s�yleyece�inizi planlay�n.
7. Gebelik haftas�: Bu haftada embriyo yakla��k 0.873cm uzunlu�unda k���k bir fasulye tanesi b�y�kl���ndedir. Uterusun i�erisini g�rebilseydiniz, ufak v�cuda oranla b�y�k bir ba�, g�zlerin ve burun deliklerinin olu�maya ba�lad��� siyah noktalar�, kulaklar� belirten �ukurluklar ve kollar ve bacaklar haline d�n��ecek d��a uzanan tomurcuklar g�r�rd�n�z.
Embriyonun elleri ve ayaklar� k�rek �eklindedir, fakat parmaklar olu�maya ba�lam��t�r. Kalp sa� ve sol odac�klara b�l�nm��t�r ve dakikada yakla��k 150 at�m (eri�kin kalbinin yakla��k iki kat�) h�zda atmaktad�r. Hipofiz bezide olu�maktad�r.
7. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar�n listesi:
• Doktorunuza veya ebenize hangi ila�lar� ald���n�z� s�yleyin
• Sa�l�kl� besinleri se�in
• �ok fazla su i�in
8. Gebelik haftas�: kendinizi hen�z gebe hissetmeyebilir veya g�r�nmeyebilirsiniz, fakat uterusunuz bebe�in yerle�mesine uyum sa�lamak i�in geni�lemektedir. Ayr�ca s�kl�kla kapal� bir yumruk b�y�kl���nde olan uterusunuz �imdi bir enginar kadar b�y�kt�r.
Bebe�iniz �imdi yakla��k 3.125cm uzunlundad�r, (bir �z�m tanesi b�y�kl���ndedir) ve belirgin hafif�e perdeli ayak ve el parmaklar� vard�r. Par��men inceli�indeki derisinden damarlar kolayca g�r�lebilir.
8. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Koryanik vilus �rnekleme (cvs) testi hakk�nda bilgi sahibi olun
• Maksimum egzersiz kapasiten�zi ��renin.
• M�d�r�n�ze ne zaman s�yleyece�inizi planlay�n
9. Gebelik haftas�: Bu haftada o kadar �ok de�i�iklik olu�maktad�r ki embriyo art�k fetus diye adland�r�l�r. Embriyonik kuyruk kaybolmaktad�r. Bundan sonraki bir ka� hafta boyunca fetal hareketi hissedemememize ra�men, fetus s�rekli hareket etmektedir.
Organlar�n t�m�, kaslar ve sinirler yerindedir ve fonksiyon g�rmeye ba�lam��t�r. Eller ve ayaklar geli�irken, el ve ayak parmaklar� k�rek benzeri g�r�nt�lerini kaybederler. Parmaklar �zerindeki, dokunma yast�k��klar� geli�mektedir.
Bu fetal de�i�ikliklerin fark�nda olmayabilirsiniz, fakat �imdiye kadar g���slerinizin daha b�y�k numaral� bir sutyen gerektirecek kadar belirgin �ekilde b�y�d���n� hissetmi� olmal�s�n�z.
9. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar:
• Size uygun stres rahatlatma teknikleri bulun
• Annelik haklar�yla ilgili kanunlar� ��renin
• Vitaminlerinizi al�n
10. Gebelik haftas�: Huzursuzluk mu hissediyorsunuz? Gebeli�in 10. haftas�nda, �o�u anne aday� normalde kendilerini etkilemeyecek �nemsiz olaylardan etkilenir. Bu rahats�z edici olabilece�inden, tamamen normal oldu�unu ve muhtemelen gebeli�iniz boyunca devam edece�ini akl�n�zda tutun.
Ayn� zamanda hem �ekil hem de b�y�kl�k a��s�ndan fetusunuz yakla��k orta boy karidese benzemektedir ve yakla��k 3 ila 9gr'd�r.G�z kapaklar� kapal�d�r ve 37. haftaya kadar a��lmayacakt�r. Hen�z fetusun cinsiyetini s�yleyemememize ra�men ,genitalleri olu�maya ba�lam��t�r.
Bu gebelik haftas�nda placenta kritik hormon �retim g�revini �o�unu destekleyecek kadar geli�mi�tir. Prenatal koryonik vilus �rnekleme testi (cvs) yapt�racaksan�z tam zaman�d�r. ��nk� s�kl�kla 10-12 haftalar civar�nda yap�lmaktad�r.
10. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar:
• Kalori al�m�n�z� kontrol edin
• Gebelik s�zl���n� g�zden ge�irin.
• Hen�z s�ylemediyseniz aileye s�ylemeye haz�rlan�n
11. Gebelik haftas�: Bebe�iniz sadece yakla��k 5cm uzunlu�unda olmas�na ve 14gr'dan daha az gelmesine ra�men emmeyle ve tekmelemeyle me�guld�r. Vital organlar tamamen geli�mi�tir, ba� t�m v�cut uzunlu�unun yakla��k yar�s�d�r. Her g�n el t�rnaklar� ve �eftali t�y� inceli�inde k�llar gibi, daha fazla ufak detay g�z�kmeye ba�lam��t�r. Bu haftadan ba�layarak, bebe�iniz h�zl� kalp at�m�n� mutlu bir annenin tekme at�� sesine benzetti�i, doppler denilen elde tutulan bir ses dalgas� steteskobuyla duyabilirsiniz. Uterusunuz �imdi bir �z�m salk�m� b�y�kl���ndedir. Bundan sonraki bir ka� hafta boyunca muhtemelen hamilelik giysilerine ihtiyac�n�z olmamas�na ra�men, belinizin kal�nla�makta oldu�unu �oktan fark etmi� olmal�s�n�z.
11. Gebelik haftas�nda yap�lacaklar�n listesi:
• Yan d�nerek yatmaya ba�lay�n
• �ok su i�in
• M�d�r�n�ze e�er hala s�yleyemediyseniz gebe oldu�unuzu nas�l s�yleyece�inizi planlay�n .
12. Gebelik Haftas�: Birinci trimesterin sonu gelmektedir. 6 cm' lik bebe�iniz di� tomurcuklar�ndan ayak t�rnaklar�na kadar �imdi tamamen olu�mu�tur. El ve ayak parmaklar� ayr�lm��t�r ve kemiklerinin baz�s� sertle�meye ba�lam��t�r. Bebe�in bundan sonraki 6 aydaki g�revi, anne rahminin d���nda kendi ba��na ya�ay�ncaya kadar daha b�y�mek ve g��lenmektedir.
Bu s�rada muhtemelen bulant�n�z�n kaybolmakta oldu�unu ve kendinizi daha az yorgun ve daha enerjik hissetti�inizi fark etmektesiniz. Karn�n�zda siyah dik bir pigmentasyon (renklenme) �izgisi belirebilir buna linea nigra denilir.
Bu s�rada rahatlama hissi de duymal�s�n�z, �o�u kritik geli�im atlat�ld���ndan d���k riski 12. haftadan sonra belirgin �ekilde azalm��t�r.
12. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n listesi:
• Aile planlamas�n� planlay�n
• Bir egzersiz rejimi geli�tirin
• Partnerinizin gebelik hakk�nda daha fazla bilgi sahibi olmas� i�in Internet' le ilgilenmesini sa�lay�n.
13. Gebelik Haftas�: Bebe�iniz sadece 7.5cm uzunlu�unda ve 28gr. a��rl���nda olmas�na ra�men, y�z� daha fazla insana benzemeye ba�lam��t�r. Y�z�n kenarlar�nda ba�lam�� olan g�zler, birbirlerine yakla�acak �ekilde y�z�n ortas�na hareket etmi�lerdir. Kulaklar ba��n kenarlar�ndaki normal pozisyonlar�na yak�nd�rlar.
Karaci�er safra yapmakta ve b�brekler mesaneye idrar salg�lamaktad�r. Hen�z hareketi hissedemememize ra�men karn�n�za hafif�e de�di�inizde bebe�iniz k�vran�r. Uterusun tepesi (fundus diye adland�r�l�r.) bat�ndan a�a��da hissedebilir.
13. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Annelik haklar�n�z� ��renin
• Bebek isim listesini azaltmaya ba�lay�n
• Prenatal vitaminlerinizi kullan�n
• 3. Trimesterinizden �nce bir tatil planlay�n (ikinci tatilinize kadar olduk�a fazla zaman ge�ebilece�inden)
14. Gebelik Haftas�: �kinci Trimestere ho� geldiniz.
Pek �ok kad�n gibi bu trimesterin harika oldu�unu d���nebilirsiniz. Erken gebelik devresinin �o�u yan etkileri azalm��t�r. Do�um �ok yak�n de�ildir ve uterusunuz �evrenizdekilere gebe oldu�unuzu (sadece kilo almakta olmad���n�) bildirecek kadar b�y�k olmas�na ra�men, yolunuzu engelleyecek kadar b�y�k de�ildir.
Bu s�rada bebe�iniz �imdi 8 cm uzunlu�undad�r ve 42gr'�n biraz �st�nde bir a��rl�ktad�r ve akvaryum kadar b�y�kt�r. Kendine has parmak izleri �oktan olu�mu�tur.
Do�um aylar sonras�na olacak olmas�na ra�men, g���sleriniz kolostrum yapmaya ba�layabilir, bu do�umdan sonra s�t�n�z gelmeden �nce bebe�iniz ilk bir ka� g�n besleyecek s�v�d�r.
14. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Uzman Doktorunuza AFP testi hakk�nda sorular sorun
• Yan taraf�n�za yatarak uyumay� hat�rlay�n
• Dietinizi hem besin dengesi hem de yeterli kalori al�m� a��s�ndan iki defa kontrol edin.
15. Gebelik Haftas�: Bu noktada bebe�inizin par��men inceli�indeki derisi lanugoyla kaplanm��t�r. Bu s�kl�kla do�umdan �nce kaybolan son derece ince t�y gibi k�ld�r. Bebe�in sa�lar� ��kmaya ba�lamas�na ve ka�lar� belirmeye ba�lamas�na ra�men, bu sa��n do�umdan sonra hem niteli�i hem de rengi de�i�ebilir.
��l� maternal serum tarama testi (alfa feta protein HCG ve estriol seviyelerini �l�mek i�in) 15-20 haftalar aras�nda yap�l�r.
35 Ya� �st�ndeki veya do�um defekleri hikayesi olan kad�nlar i�in s�kl�kla �nerilen amniosentez, genellikle 15-18. haftalar civar�nda yap�l�r.
15. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Gebelik giysileri hakk�nda karar verin , bir ka� katalog edinin
• Egzersiz program�na uyun
16. Gebelik Haftas�: Fark�nda olmaman�za ra�men, bebe�iniz s�kl�kla hap��rmaktad�r. Nefes almadan �nce geli�en hap��r�klar, bebe�in tracheas� havayla de�il suyla dolu oldu�undan ses olu�turmaz.
�o�u k ad�n hamile elbiselerine ihtiya�lar� oldu�unu fark eder. Muhtemelen bir ka� kilo almas�na ra�men, bebe�iniz sadece 154gr. a��rl���ndad�r ve ba��ndan kuyruk sokumuna kadar 12.5 cm uzunlu�undan hafif�e fazlad�r, ����a hassast�r.
�o�u anne 16-20. haftalar aras�ndaki bir s�rede bebeklerinin hareketini hissetmeye ba�larlar. Guruldayan bir mide gibi hissedilen �ey bebe�in ufak ufak vuru�lar yapmas� olabilir. Bu gebeli�in ger�ek co�kular�ndan biridir... �imdi i�inizdeki hayat� ger�ekten hissedebilirsiniz. Bunu bir kenara not edin ve daha sonraki vizitte doktorunuza s�yleyin.
16. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Amniosentez hakk�nda bilgi edinin
• Ultrasonlar� okuyun
• Kilo al���n�z� kontrol edin
17. Gebelik Haftas�: Bebek 12.5cm uzunlu�unda (ba��n tepesinden kal�aya kadar) 162gr. a��rl���ndad�r, �imdi yakla��k bir avokado b�y�kl���ndedir. Dola��m sistemi ve �riner tractus olu�mu�tur ve fonksiyon g�rmektedir. Bebe�in akci�erleri amniotik s�v�y� inhale eder (nefes al�r) ve ekshale eder (nefes verir).
Bebek bir miktar �i�manlamaya ba�lam��t�r. (Muhtemelen en az�ndan 270gr) belki de 4-5 kg kadar alm��s�n�zd�r. Hen�z �al��ma arkada�lar�n�za haber vermemi�seniz, muhtemelen bunu yapman�n zaman�d�r.
17. Gebelik haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Gebelik s�ras�nda cinselli�i g�zden ge�irin
• Do�umdan �nce bebe�inizin cinsiyetini bilmek isteyip istemedi�inize karar verin.
• �ok su i�in
18. Gebelik Haftas�: �imdiye kadar hep gebeymi�siniz gibi, hissetmenize ra�men, bu haftada yakla��k yolun yar�s�ndas�n�z. �imdi bebe�iniz 13.75cm uzunlu�unda ve 196gr a��rl���ndad�r. �skeleti daha �ok lastiksi k�k�rdak olup, daha sonra sertle�ecektir.
�imdiye kadar amniosentez testi yapt�rmam��san�z ve yapt�rmaya ihtiyac�n�z varsa, en uygun zamand�r. Testin ho� bir taraf� (muhtemelen tek ho� taraf�) ultrason kullan�ld���ndan bebe�inize ilk bak��� sa�layabilmesidir.
18. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Gebelik s�zl���n� g�zden ge�irin
• Ailenizin finansmanlar�ndaki de�i�iklikler i�in plan yap�n
• �ocuk do�umu ile ilgili e�itim veren yerleri ara�t�rmaya ba�lay�n ve tercih etti�iniz metodu se�in
19. Gebelik Haftas�: 18-22 haftalar aras�nda fetal b�y�me ve geli�meyi de�erlendirmek, baz� defektleri ara�t�rmak, plasenta ve g�bek kordonunu kontrol etmek ve gestasyonel ya��n do�ru olup olmad���n� saptamak i�in s�kl�kla bir gebelik ortas� ultrasonu yap�l�r.
Bu inceleme s�ras�nda, bebe�inizin tekmeledi�ini, gev�edi�ini,uzand���n�, yuvarland���n� veya hatta ba� parma��n� emdi�ini g�rebilirsiniz (e�inizin saklamak isteyece�i g�r�nt�ler olabilir).
Bebe�inizin genitalleri ortaya ��karan bir pozisyondaysa, bilmekte istiyorsan�z,bebe�inizin cinsiyeti saptanabilir. Di�iyse bebe�in vajinas�, uterusu ve fallopian t�plerinin t�m� olu�mu�tur.
19. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Do�um �artlar�n�z� d���nmeye ba�lay�n
• Stresi azaltmak i�in relaksasyon (gev�eme) tekniklerini kullan�n
• �al��ma yerinizdeki tehlikeleri g�zden ge�irin ve engellemeye �al���n.
20. Gebelik Haftas�: Do�um s�resinin yar�s�ndas�n�z! �imdi uterusunuzun tepesi g�be�inize ula�m��t�r ve haftada yakla��k 1cm b�y�yecektir.
Hi� ��phe yok ki, i�inizde b�y�yen bebe�inizin tekme att���n� hissediyorsunuz. Bebe�iniz 15cm uzunlu�unda ve 252gr. a��rl���ndad�r.
20. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Hayat�n�zdaki ses seviyesini azalt�n i�iniz g�r�lt�l�yse ba�ka bir yere verilmenizi sa�lay�n,
• Dinlenin,hissetti�iniz yor�unluk ge�ecektir.
• �ocuk do�umuyla ilgili e�itim veren bir okul se�in ve kaydolun.
21.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Doktorunuza veya ebenize ba�vurman�z� gerektirecek ilgin�, olaylar�n listesini g�zden ge�irin.
• S�rt a�r�s� eksersizlerini ��renin
• Son seyahati, tatili planlay�n ve uygulay�n
22. Gebelik Haftas�: �imdi bebe�iniz yakla��k 34ogm a��rl���ndad�r ve 18.75cm uzunlu�undad�r. Ka�lar ve g�z kapaklar� tamamen geli�mi�tir. T�rnaklar, parmak u�lar�n� �rter.
Bebe�iniz uterustan bir konu�man�n seslerini hissedebilir. Bebe�inizle konu�uyor, okuyor veya �ark� s�yl�yorsan�z, sizi hissedebilece�inizi �mit etmek mant�kl�d�r.
Baz� �al��malarda saptanan bulgulara g�re, do�duktan sonra bu yeni do�an� beslerken daha �nce uterus i�indeyken s�kl�kla duydu�u bir kitaptan okursan�z (al���k olmad��� bir kitaba nazaran) daha kuvvetle emecektir.
22.Gebelik Haftas�nda Tap�lacaklar�n Listesi:
• Araba s�rerken her zaman emniyet kemerinizi tak�n
• Ekzersiz program�n� b�rakmay�n
• Okullara ve erken kay�t politikalar�n� ��renin
23.Gebelik Haftas�: Bebek �imdi yakla��k 454gr a��rl���nda, 20cm uzunlu�undad�r ve zay�f bir versiyonu olmas�na ra�men, bir yenido�an gibi orant�la�m��t�r.
Bu andan itibaren ba�layarak, daha d�zg�n bir �ekilde kilo almaya ba�layacaks�n�z, ortalama haftada 250gr alacaks�n�z. Baz� yiyeceklere kar�� �iddetli bir arzu duyabilirsiniz ve vajinal ak�nt�n�n artt���n� fark edersiniz.
23.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• S�rt �st� d�z �ekilde yatarken egzersiz yapmay�n, dola��m�n�z� etkileyebilir.
• Daha sonra doktor veya ebe vizitiniz i�in bir soru listesi haz�rlay�n
• Normal oldu�unu d���nd���n�z semptomlar� kontrol edin.
24. Gebelik Haftas�: �imdi bebe�inizin a��rl��� 454 gr.�n biraz �zerindedir. Duyma tamamen geli�mi�tir ve bebe�iniz sesinizin bozuk bir versiyonunu, kalbinizin at���n� ve mide gurultular�n� hissedebilir.
Uterus i�inde tekrarlanarak duyulmu� g��l� sesler, bir k�pek havlamas� veya elektrik s�p�rgesi sesi gibi, muhtemelen onlar� daha sonra ev i�inde duydu�unda �ocu�unuzu rahats�z etmeyecektir.
Akci�erlerdeki kan damarlar� nefes alma haz�rl��� i�in geli�mektedir. Bebek yutmas�na ra�men normalde do�umdan sonras�na kadar d��k� ��karmayacakt�r. Kendinizi beceriksiz, k�sk�n veya su toplanm�� gibi hissedebilirsiniz, di� etleriniz di�inizi f�r�alad���n�zda kan olabilir. Bir zamanlar i�erde olan g�be�iniz d��ar� do�ru ��kabilir.
24.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• �al���rken bacaklar�n�z� y�ksekte tutun
• �ocuk do�umu ve e�itimi ile ilgili bir okula kaydoldu�unuzdan emin olun
• E�inizin olaylarla ilgilenmesini isteyin
25.Gebelik Haftas�: Bebe�iniz 680gr'�n �zerinde bir a��rl�ktad�r ve yakla��k 202mm uzunlu�undad�r. Halen v�cut ya�� az olmas�na ve cildi ince ve frofil (k�r�lgan) olmas�na ra�men, �imdi iyi orant�lanm��t�r. Beyin h�zla b�y�mektedir ve bebek uterusunuzdaki bo�lu�u doldurmaya ba�lam��t�r.
Akci�erler i�indeki hava keseciklerinin kolayca inflasyonunu (�i�mesini) sa�layan bir madde olan surfaktan geli�meye ba�lam��t�r. Bu 24. gebelik haftas�ndan sonra do�an bebeklerin %50'den fazla bir ya�am �ans�na sahip olmas�n�n bir nedenidir. Ancak, bu s�rada do�um yapma olas�l���n�z olursa �o�u sa�l�k personeli bebe�in olu�maya devam etmesini sa�lamak amac�yla preterm do�um olay�n� durdurmak i�in her t�rl� �abay� g�sterecektir.
25.Gebelik haftas�ndaki di�er tipik bir geli�im, kar�n ve g���slerinizde gerginlik i�aretleri olan g�m�� rengi, solgun �izgilerin fark edilebilmesidir. Kremler fayda etmeyecektir fakat destekleyici bir korse giyilmesi bunlar� �nlemeye yard�mc� olabilir. Zamanla hafifleyeceklerdir. Ayr�ca g�zleriniz ����a hassas olabilir ve batma hissi ve kuruma olabilir. Bu kuru-g�z olarak bilinen tamamen normal bir gebelik semptomudur. Rahats�zl���n�z� gidermek i�in 'yapay g�zya�� damlalar�' kullan�n.
26.Gebelik Haftas�: Bebek �imdi yakla��k 68gr a��rl���nda ve 22cm uzunlu�undad�r. Bebek nefes alma hareketleri yapar ama akci�erlerde hen�z hava yoktur.
Muhtemelen gestasyonel diabetiniz olup olmad���n� saptamak i�in bir glikoz tolerans testi yapt�racaks�n�z.
26.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Aile planlamas�n� de�erlendirmeye devam edin
• Y�r�rken veya ekzersiz yaparken dikkatli olun (dengeniz de�i�mi� olabilir)
• Korkutucu r�yalardan etkilenmeyin (bu devrede s�k rastlan�l�r)
27.Gebelik Haftas�: Bebek �imdi 900gr'�n �ok az �zerinde a��rl�ktad�r ve bacaklar uzat�ld���nda yakla��k 27cm uzunlu�undad�r. Hen�z akci�erlerinde hava olmamas�na ra�men, nefes alma hareketleri yapabilir.
Halen retinalar�n olu�umu bitmedi�inden, bu devrede do�an bebeklerde prematurite retnopatisi ad� verilen bir g�z problemi olu�abilir.
27.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Egzersiz program�n� azalt�n fakat tamamen kesmeyin
• Bir do�um plan� yap�n
• Do�um medikasyonu olas�l�klar�n� inceleyin
28.Gebelik Haftas�: Bebek 30-37 cm uzunlu�unda yakla��k 1135-1362gr a��rl���ndad�r. Uterusunuzdaki mevcut bo�lu�u doldurmaya ba�lam��t�r.
G�zleri a��l�p, kapan�r, d�zg�n aral�klarla uyur,uyan�r, parmaklar�n� ve �zellikle ba� parma��n� emebilir. Halen immature olmas�na ra�men, akci�erleri premat�re do�um oldu�unda bir ventilator yard�m�yla ve di�er olanaklarla birlikte hayat� devam ettirme yetene�indedir.
Uterusunuz �imdi kaburga kafesinizin yak�n�ndad�r. �u andan ba�layarak ve gebeli�in son 3 ay� s�ras�nda, bacak kramplar�, hemoroidler, varikoz venler ve kar�n ka��nt�s�ndan rahats�z olabilirsiniz
Gebeli�in ba��nda Rh negatif oldu�unuz bulunmu�sa, muhtemelen bu hafta veya bundan sonraki hafta Rh antikorlar� i�in test edileceksiniz.

28.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Bir pediatrist mi yoksa bir aile doktorumu istedi�inize karar verin ve aramaya ba�lay�n.
• Bebe�iniz i�in al��veri� yapmaya ba�lay�n
• Do�uma sizi g�t�recek arabay� ayarlay�n
29. Gebelik Haftas�: Bu aylar gerilimlidir. En son trimester tipik olarak bu hafta ba�lar ve 40 haftaya kadar ve bazen daha da sonras�na kadar devam eder. �o�u kad�n bu trimester s�ras�nda ortalama 5kg al�r.
Muhtemelen iki duygu aras�nda bocalamaktas�n�z. 'Her zaman gebe kalaca��m' ve 'yard�m edin, hen�z haz�r de�ilim' �imdi �ocu�unuzun sa�l�k takibi i�in pediatristlerle g�r��meye ba�laman�n ve emzirmeyi isteyip istemedi�inize karar vermenin zaman�d�r.
Yakla��k bu zamanda , bebe�inizin g�zlerini a�abilir ve ba��n� uterus i�inde s�rekli, parlak bir ���k kayna��n� bulmak i�in d�nd�rebilir. Ya� tabakalar� olu�maya devam eder ve t�rnaklar� tomurcuklan�r. Hen�z yapmam��san�z doktorunuzu muhtemelen 8. aya kadar 2. haftada bir visit etmeye ba�layacak, daha sonrada haftada bir visit edeceksiniz.
29. Haftada Yap�lacaklar�n Listesi:
• Sezeryan hakk�nda daha fazla bilgi edinin ve doktorunuzla tart���n
• Do�um i�aretlerini ��renin
• 3. Trimesterde cinsiyetle ilgili bilgi edinin
• Bebe�iniz i�in kolej paras� biriktirme planlar�n� ara�t�r�n.(�ok erken diye d���n�yorsan�z aldan�yorsunuz.)
30.Gebelik Haftas�: Bebek �imdi yakla��k 1350gr a��rl���nda ve 50cm uzunlu�undad�r. Erkek bebekte testisler b�breklerin yak�n�ndaki yerle�im yerlerinden,kas�k boyunca sk rotuma do�ru olan yollar�na inmektedirler. Di�ide, labiumlar halen k���k oldu�undan ve hen�z clitonisi kapatmalar�ndan (bu do�umdan �nceki bir ka� haftada olacakt�r.) klitoris relatif olarak belirgindir.
Bebe�in ba�� uzamaktad�r ve bu s�rada beyin geli�imi �ok h�zl�d�r. Bebe�in gittik�e a�a��ya indi�ini fark etmeye ba�layabilirsiniz. Bu hafifleme veya angajman olarak adland�r�l�r ve karn�n alt k�s�mlar�nda bas�n� artmas� hissinden, bebe�in d��ar�ya f�rlayaca�� hissine kadar her t�rl� hissi duyabilirsiniz.
�imdi nefes alma ve yemek yeme daha kolay olabilmesine ra�men y�r�mek rahats�z edici olabilir ve s�rekli idrar yapmaya ihtiyac�n�z oldu�unu hissedebilirsiniz.
30.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Bebe�inizin odas�n� haz�rlay�n
• Araba koltuklar� aramaya ba�lay�n
• Halsizli�inize �nem verin, egzersiz program�n� kesin
• Sa�l�k sigortan�z�n neleri kapsad���n� de�erlendirin
31.Gebelik Haftas�: Bebe�iniz uterus i�inde g�rebilir, ����� karanl�ktan ay�rabilir. Ayr�ca g�zlerini k�rpabilir ve kapatabilir.
Yakla��k 37. Haftada, bebek a�a�� inene kadar ( fakat ikinci veya takip eden gebeliklerde do�uma kadar) nefes alam�yor gibi veya yeterince hava alam�yorsunuz gibi hissedebilirsiniz. Bu son derece fazla b�y�d���nden sindirim organlar�na ve drafragmaya, nefes almaya yard�mc� olan yass� b�y�k kas, bas� yapan uterusunuza ba�l�d�r.
�imdi bir hastaneye kaydolmak ve do�um plan�n�z� (do�um s�ras�nda ideal olarak nelerin olmas�n� istedi�inizi) yapma zaman�d�r.
31.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Do�um plan�n�z� sonland�r�n
• Braxton Hicks kontraksiyonlar� ve yalanc� do�um hakk�nda bilgi edinin
• Doktorunuza yeni semptomlar�n�z olursa haber verin
32. Gebelik Haftas�: Bebe�inizin hareketlerinde bir de�i�iklik fark edebilirsiniz. Daha az s�kl�kta ve daha az kuvvetli g�z�kebilirler. �imdi, bebek o kadar b�y�m��t�r ki uterusunuzun i�ini tamamen kaplar hale gelmi�tir. Bebek daha az hareket etmektedir, ��nk� hareket etmesi i�in yeterince yer yoktur.
Derinin alt�na bir ya� tabakas� yerle�tirilmi�tir. Doktorunuz ilk glikoz testinde ��phelendiyse, 32-34. haftalar ars�nda tarama tekrarlanabilir. Nefes alma ve gev�eme egzersizlerini yapmay� ihmal etmeyin ve periyodik olarak �ocuk do�umuyla ilgili s�n�f notlar�n� g�zden ge�irin.

32. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Do�um �artlar�n�z� g�zden ge�irin, karar verme zaman�d�r.
• Bebekler i�in �nerilen e�ya listesini g�zden ge�irin, haz�rlay�n
• Uygun bir araba koltu�u ayarlay�n, yak�nda ihtiyac�n�z olacak.
33.Gebelik Haftas�: Bebek �imdi 2040gr. a��rl���ndad�r ve yakla��k 47cm uzunlu�undad�r. Nefes alma prati�i yaparak amniotik s�v�y� inhale ederek akci�erlerini �al��t�rmaktad�r.
�o�u erkekte testisler scrotuma inmi�tir. Ancak bazen, bir veya iki testis do�umdan sonras�na kadar pozisyonuna inmez; bu inmemi� testisler s�kl�kla ilk do�um g�n�nden sonra kendilerini d�zeltirler.
�imdi haftada 500gr almaktas�n�z ve bunun kabaca yar�s� do�umda bebe�e gider. Ayr�ca bebek bundan sonraki yedi hafta boyunca do�um a��rl���n�n yar�s�ndan fazlas�n� alarak, rahmin d���ndaki ya�am i�in �i�manlar. Bu ya� depolanmalar�ndan dolay� cilt kal�nla��r ve pembele�ir.
33.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Araba s�rmeyi b�rak�n ve her zaman emniyet kemerini tak�n
• Romantikle�in, partnerinizle birlikte zaman ge�irin
34.Gebelik Haftas�: �imdi bebe�iniz yakla��k 2270gr a��rl���ndad�r ve ortalama 476cm uzunlu�undad�r. �imdiye kadar muhtemelen ba� a�a��da pozisyonunu alm��t�r. �o�u bebekler bu s�rada bunu yapar, ancak pozisyon de�i�tirmeye devam edebilir
Kafa kemikleri halen olduk�a yumu�akt�r ve tamamen birle�memi�tir, b�ylece bebe�in r�latif olarak dar do�um kanal�ndan ��k���n� kolayla�t�r�rlar.
Ayaklar�n�z�n, ellerinizin, y�z�n�z�n ve ayak bileklerinizin olduk�a �i� hale geldi�ini ve bu �demin �l�k ortamlarda ve g�n�n ilerleyen saatlerinde daha da k�t�le�ti�ini fark edebilirsiniz. V�cudunuzun, bebe�iniz ve b�brekleriniz i�in bu s�v�ya ihtiyac� vard�r. O y�zden su i�in, e�er ak�amdan sonra belirgin �i�lik g�zlenirse, doktorunuza haber verin, bu preklampsi bulgusu olabilir.
Do�um �antan�z� haz�rlamaya ba�lay�n, hastaneye son dakikada acil gidi�te bir �ey unutmaktansa haz�r olmak daha iyidir.
34.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Hastane i�in haz�rl�kl� olun (ve doktorunuza nas�l h�zla ula�abilece�inizi bilin.)
35.Gebelik Haftas�: Bebe�iniz �imdi 2500gr �zerinde bir a��rl�ktad�r ve muhtemelen 50cm'e yak�n bir uzunluktad�r. Bu devrede do�an bebeklerin % 99'u ya�ar, �o�unlu�unda apgar problem olmaz.
Akci�erler s�kl�kla tamamen geli�mi�tir ve solunum problemleri, bir zamanlar 35 haftadan �nce do�an bebeklerde veya premat�relerde �l�m nedeni olan problemleri daha kolayl�kla ��z�mlenir. 35 ve 37. haftalar aras�nda B grubu streptococ bakterisi i�in test edileceksiniz.
Pek �ok kad�n ayr�ca bebe�in bacaklar ve pelvisteki sinirlere olan bas�nc�ndan dolay� pelvik b�lgede bir ka��nma hissi veya uyu�ukluk fark etmeye ba�layacakt�r. Ne yaz�k ki, bu bebek do�ana kadar kaybolmayacakt�r. �ok rahats�z ediciyse, doktorunuza haber verdi�inizden emin olun.
35. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Bebe�iniz i�in bir pediatrist veya aile doktoru se�in ve g�r���n
• Odan�z�n evinize daha �ok benzemesi i�in hastaneye g�t�rece�iniz baz� �eyler se�in
• Hastanenin sa�l�k sigortan�z�n kapsam�nda oldu�undan emin olun
36. Gebelik Haftas�: Bebe�inizi do�urmak i�in kendinizi haz�r hissediyor musunuz? �imdi yakla��k 2750gr a��rl���nda ve 50cm'den fazla bir uzunluktad�r. Doktorunuzun muhtemelen sizi do�umunuza kadar haftada bir g�rmeyi isteyecektir.
Uterusunuz orijinal hacminin 1000 kat� kadar geni�lemi�tir ve hi� yeriniz kalmam�� gibi hissedebilirsiniz, uterus muhtemelen kaburgalar�n�z�n alt�ndad�r.
Muhtemelen 12 ile 15 kg aras�nda bir a��rl�k alm��s�n�zd�r ve kilo al���n�z zirveye ��km��t�r. �imdiden do�um zaman�n�za kadar �ok az kilo al�rs�n�z veya hi� almazs�n�z. Rahim o derece konforlu hale gelmi�tir ki �o�u kad�n bebe�in art�k �ok fazla hareket etmedi�ini fark eder.
36. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Hastaneye g�t�receklerinizin listesini yap�n
• Sa�l�k plan�n�z�n hangi bebek doktorlar�n� i�erdi�ini kontrol edin
• Ger�ek ve do�ru do�umu ay�rmay� ��renin
37.Gebelik Haftas�: Tebrikler! Bu haftan�n sonunda gebeli�iniz miada ula�acakt�r; bebe�iniz art�k her hangi bir g�n do�abilir.
Bebe�iniz �imdi yakla��k 3 kg. a��rl���ndad�r ve 52 cm uzunlu�undad�r. Haftal�k check-up' �n�zda, doktorunuz dilatasyon ve silinmenin ba�lay�p ba�lamad���n� ve bebe�inizin hangi durumda oldu�unu, bebe�in do�um kanal�na ne kadar uzakl�kta oldu�unu belirtir, kontrol etmek isteyebilir.
37. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Do�umun �� devresini nas�l ay�raca��n�z� ��renin
• Zaman� geldi�inde partnerinize ve doktorunuza nas�l s�yleyece�inizi planlay�n
38.Gebelik Haftas�: Bebe�iniz �imdi 3 kg.'� ge�kin bir a��rl�ktad�r ve yakla��k 52 cm uzunlu�undad�r. Bebe�i kaplayan t�yl� lanugo tabakas�n�n �o�u kaybolmu�tur ve peynir benzeri tabaka, "vernix caseosa" da yok olmu�tur (bir k�sm� do�umda kalabilir).
Her ikisi de, di�er sekresyonlarla birlikte bebek taraf�ndan yutulacak ve bebe�in ba��rsaklar�nda tutulacakt�r. Bunlar bebe�in ilk ba��rsak hareketleriyle at�lan siyah renkli bir d��k�y�, olu�turacakt�r. Biz buna "mekonyum" diyoruz.
38. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Apgar skalas�n� ��renin
• Bebe�inizin ilk y�l� i�in kitap al�n ve okuyun
• Hastaneye g�t�rmek istedi�iniz her �eyi ald���n�zdan emin olun
• Doktorunuza yeni semptomlar�n�zdan bahsedin
39.Gebelik Haftas�: Ortalama miad�nda bir yeni do�an 3200gr ile 3500gr a��rl���ndad�r. Erkekler k�zlara nazaran hafif�e a��rd�r.
Kendinizi iri ve �ok rahats�z hissedebilirsiniz. �nemsemeyin, uzunca bir zaman i�in bu son rahats�zl���n�z olabilir.

39.Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Emzirmeyi ��renin
• Do�um s�ras�nda a�r�n�z�n rahatlat�lmas� i�in doktorunuz veya ebenizle konu�un.
• Varsa di�er �ocuklar�n�z i�in bak�m olanaklar� haz�rlay�n
40.Gebelik Haftas�: Tatl� k���k bebe�inizi kucaklamak i�in art�k �ok fazla zaman ge�meyecektir. Fakat e�er do�um tarihiniz gelir ve ge�erse paniklemeyin, bebeklerin sadece % 75'i ger�ek tarihinde do�ar.
�o�u doktor ve ebe bir gebeli�in zaman�n�n ge�ti�ini d���nmeden ve do�umu ind�klemeden �nce 2 hafta daha bekler. Bir gebelik 42 haftaya ge�ti�inde, normal zaman� ge�mi� kabul edilir.
40. Gebelik Haftas�nda Yap�lacaklar�n Listesi:
• Do�um ind�ksiyonu hakk�nda bilgi edinin (42. haftaya kadar yap�lmamas�na ra�men)
• Bavulunuzu haz�rlay�n ve kap�da bekletin
• Acil evde do�um �artlar�n� ��renin (gerekirse)

Not:�niversite notlar�ndan derlenmi�tir.

http://www.sinifogretmeniyiz.biz, S�n�f ��retmenlerinin Kaynak Sitesi