J.B.Watson adlı doküman sinifogretmeniyiz.biz sitemizin
kategorisinde yer almaktadır. Bu kategoride
dosyasına benzeyen başka dokümanlar dabulabilirsiniz. Bu kategori de ilkokul 1.sınıf, 2.sınıf, 3.sınıf, 4.sınıf ve ortaokul 5.sınıf, 6.sınıf, 7.sınıf, 8.sınıf dosya ve dokümanlarına ulaşabilirsiniz.
Dosyayı indirmek için aşağıdaki hemen indir bağlantısına tıklamanız yeterlidir.
�
J. B. Watson (1878-1958)
�
• ��renme psikolojisi alan�ndaki �nemli kuramc�lardan birisi olan Watson’�n, psikolojinin bir bilim olmas�nda �nemli katk�lar� olmu�tur. Psikolojik etkinliklerin ve insan davran��lar�n�n i�e bak�� y�ntemiyle ara�t�r�labilece�ini d���nen yakla��mlar�n aksine, Watson davran��� ger�ek, nesnel ve uygulama i�in elveri�li bir birim olarak g�rmektedir. Bilin� ise fantazi d�nyas�na aittir. Sadece, davran��lar�m�z� deneysel y�ntemlerle inceleyebiliriz. Psikoloji bir davran�� bilimidir, bilincin i�e bak��la (introspective) ara�t�r�lmas� de�ildir. • Watson, insan davran��lar�n�n ara�t�r�lmas�nda psikoloji biliminin y�ntemleri olarak; aletle veya aletsiz g�zlem, testlerle yap�lan �l��mler, ve s�zel ifade (verbal report) ara�lar�n�n kullan�lmas�n� �nermektedir. • Watson’a g�re, davran��lar �e�itli kaslar�n hareketi olarak ele almaktad�r. Konu�ma, y�r�me, d���nme, duygulan�m, ve benzeri gibi insan davran��lar�n�n tamam� sinir sistemi ve kaslar�n hareketlerinden olu�maktad�r. Watson’a g�re di�er kuramlar�n insan davran��lar�n� a��klamak �zere ortaya att��� i�g�d�, motive, bilin�, bilin�alt� gibi kavramlar, kas hareketleri ve sinirsel etkinlikleri a��klamaya �al��an belirsiz ifadelerdir. Bireyin ne d���nd���n� ve ne hissetti�ini g�zleyemeyece�imizi ancak belli bir uyar�c�ya verilen tepkileri g�zleyebilece�imizi belirten Watson, kuram�n�n temeline g�zlenebilir davran��� oturtmu�tur. • Davran��lar�m�z ko�ullaman�n sonucudur. �nsan do�u�tan getirdi�i bir ka� refleksive tepki d���nda tamamen ��renmenin �r�n�d�r. B�t�n davran����larda oldu�u gibi, Watson’da insanlar� tamamen �evrenin bir �r�n� olarak g�rmekte, do�u�tan getirilen �zelliklerin etkisini yoksaymaktad�r. �nsan�n do�u�tan getirdi�i bir anatomik yap�s� ve bir ka� refleksi oldu�unu belirterek, bireyin ilgi, yetenek, beceri ve davran��lar�n�n tamamen sonradan ko�ullama yoluyla ��renildi�ini ileri s�rmektedir. • B�t�n davran��lar�n temelinde uyar�c�-tepki ba��nt�s� bulunmaktad�r. Bir davran�� ne kadar karma��k olursa olsun, uyar�c�-tepki ili�kisi i�inde ele al�nabilir ve tek tek uyar�c�-tepki dizgesi i�inde incelenebilir. Watson’a g�re do�u�tan getirdi�imiz uyar�c�-tepki ba��nt�lar� bulunmaktad�r. Birey geli�im s�recinde yeni uyar�c�-tepki ba��nt�lar�n� bu uyar�c�-tepki ba��nt�s� �zerine kurmaktad�r. Herhangi bir davran��� ele ald���m�zda bu davran�� bir �ok uyar�c�-tepki ili�kisiyle a��klanabilir. �rne�in, y�r�me davran���, birbirini takip eden bir �ok uyar�c�-tepki dizgesinden olu�maktad�r. Belirli bir hedefe do�ru y�r�meye ba�lad���n�z zaman, �nce hedefe y�nelirsiniz, �ne do�ru ad�m atars�n�z, sonra di�er aya��n�z� ileri do�ru atars�n�z ve bu �ekilde hareketler biribirini takip ederek davran�� ortaya ��kar. Bu davran�� dizgesinde hedef nokta uyar�c�, hedefe y�nelme tepki, hedefe y�nelme uyar�c�, ad�m atma tepki, ad�m atma uyar�c� bir sonraki ad�m tepki �eklinde devam etmektedir. Hareketin ortaya ��kard��� kas duyumlar� organizma taraf�ndan uyar�c� olarak de�erlendirilmekte ve organizma uyar�c�ya tepki vermektedir. Sadece y�r�me davran��� de�il, her �e�it davran��, kas hareketleri olarak de�erlendirilmekte ve bu �ekilde ele al�narak uyar�c�-tepki ba��nt�s� kurulabilmektedir. • Albert deneyi arac�l���yla Watson, sorunlu davran��lar�n da ��renmelere ba�l� olarak ortaya ��kt���n� belirtmekte ve uygun �evresel ko�ullar�n sa�lanmas�yla davran��lar�n de�i�tirilebilece�ini ifade etmektedir. • Dokuz ayl�k bir bebek olan Albert, �nce beyaz fareler gibi t�yl� hayvanlarla kar��la�t�r�lm�� ve korku tepkisi g�stermedi�i, hatta bu hayvanlarla oynamaya �al��t��� g�zlenmi�tir. Deneyin bir sonraki a�amas�nda Albert hayvanlarla ayn� ortamda iken �ok �iddetli g�r�lt�ye maruz b�rak�lm��t�r. Daha sonra Albert annesinin mantosu, noel baban�n sakal� gibi daha �nce korku duymad��� nesnelere kar�� �iddetli korku tepkileri g�stermeye ba�lam��t�r. Watson bu deney arac�l���yla �evresel fakt�rlerin ve uyar�c�-tepki ba��nt�s�n�n bireyin ya�am�nda ne kadar belirleyici oldu�unu kan�tlamaya �al��m��t�r. • Watson davran��lar� her ne kadar uyar�c�-tepki ili�kisi �er�evesinde de�erlendirse de, a��klad��� kuramda ko�ulsuz uyar�c�ya yer vermemektedir. Bir ba�ka deyi�le, davran��lar�n ��renilmesi s�recine a��klama getirmeye �al��an kuramlardan birisi olan klasik ko�ullama s�recinde ko�ulsuz davran���n ortaya ��kar�c�s� olarak ele al�nan ko�ulsuz uyar�c� konusuna Watson’un kuram� yeterli a��kl��� getirmemektedir. • Motor hareketleri meydana getirilen uyar�c�-tepki ba�lar� ko�ullu reflekslerdir. Her tepki di�er tepkinin ko�ullu uyar�c�s� olan duyumlar� do�urmaktad�r. Bu mekanizman�n yerle�mesinde ise tekrar ve son yap�lan tepki (yenilik-recency) fakt�rleri rol oynamaktad�r. Organizma belirli bir uyar�c�ya kar�� belirli bir tepkiyi ne kadar �ok g�sterirse (tekrar), bu uyar�c�ya kar�� o tepkiyi tekrar g�sterme olas�l��� da artmaktad�r. Ayn� �ekilde, en son g�sterilen tepkinin veya daha yeni g�sterilmi� tepkinin g�sterilme olas�l��� herhangi bir tepkiden daha fazlad�r. Bir uyar�c�ya kar�� g�sterdi�imiz en son tepkinin ayn� uyar�c�ya kar�� tekrar g�sterilme olas�l��� daha fazlad�r. • Watson tekrar ve son tepki ilkelerinin ge�erli�ini, �� ya��ndaki bir �ocu�un deneyde kullan�lan bir bilmece kutusundan �eker elde etme davran��lar�nda g�stermeye �al��m��t�r. �ocu�a i�inde �eker bulunan bir kutu verilmesi durumunda �ocu�un �eker elde etmek amac�yla �e�itli denemelerde bulundu�u, bir ba�ka ifadeyle, hedefe g�t�rmeyen bir �ok denemede bulundu�u g�zlenmektedir. �ocuk, �e�itli denemelerinden birisinde kutunun kapa��n� a�may� ba�ar�p �eker elde etti�inde, �ocu�u denemelere (tepkilere) y�nlendiren uyar�c�n�n ortadan kalkm�� olmas� nedeniyle �ocuk �e�itli davran�� denemelerini durdurmaktad�r. Benzer bir durumda en son g�sterilen davran���n daha �nceki denemelerde ba�ar�l� olmas� nedeniyle bu davran�� tekrarlan�r, ��nk�, bir �nceki durumda bu tepki uyar�c� durumunu de�i�tirmi�, hedef elde edilmi�, uyar�c� ortadan kalkm��, �ocuk art�k kutuya tepki vermez olmu�tur. • Bundan sonra kutunun �ocu�a her verili�inde en son g�sterilen tepki g�sterilecek, tekrarlar devam ettik�e de en son g�sterilen tepkinin g�sterilme s�kl��� artacakt�r. Kutunun kapa��n�n a��lmas�n� sa�layan tepkiden sonra yeni tepki g�sterilmeyece�i i�in bu tepki son tepki olma �zelli�ini s�rekli olarak koruyacakt�r. • Watson, daha karma��k davran��lar�n ��renilmesinde de enson davran�� ve tekrar ilkelerinin ge�erli olaca��n� belirtmektedir. Biribirini izleyen uyar�c�-tepki ba�lant�s� durumunda da her bir uyar�c�-tepki ba�lant�s� i�in ayn� kural�n ge�erli olaca��n� belirterek, kutunun i�indeki �ekere ula�mak i�in �ocu�un birden fazla a�amada tepki g�stermesi gerekti�i bir durumda da her bir a�amada ayn� s�recin i�leyece�i iddia edilmektedir. �rne�in �ekere ula�mak i�in �nce bir d��meye bas�larak kutunun d�� kapa�� a��lacak, kutunun i�inde bir pedala bas�larak �ekere ula��lacakt�r. B�yle bir durumda d��meye bas�lmas� olan son tepki durumu de�i�tirecek ve son davran�� olma �zelli�ini koruyacakt�r. Ayn� �ekilde pedala basma davran��� da son tepki olma �zelli�i g�sterecek ve bu davran��lar ��renilecektir. • Watson’a g�re (heyecanlar) duygular da tepkiler olarak ele al�nmaktad�r. Birey sadece korku, k�zg�nl�k ve sevgi olmak �zere �� duygusal tepkiyi kal�t�msal olarak transfer etmektedir. Bu tepkiler de uyar�c� tepki-ba��nt�s� i�inde incelenebilmektedir. Duygusal tepkilerimiz her ne kadar reflekslerden daha karma��k bir yap� g�sterse de uyar�c�-tepki ba�lant�s� de�i�meyecektir. Bir �ocu�a ba��rd���m�z zaman, onun a�lama tepkisinde bulunmas� duygusal bir tepkidir. Bir ba�ka deyi�le bu duygu durumu d��sal bir uyar�c�ya verilen bir tepkidir. Albert deneyinde g�sterildi�i gibi duygusal tepkiler de uyar�c�-tepki ili�kisi i�inde ��renilmi� s�re�ler olarak ele al�nmaktad�r. • Ayn� �ekilde, sadece duygularla ilgili de�il d���nce s�re�leri veya zihinsel s�re�ler de uyar�c� tepki ba�� i�inde ele al�nmakta, bir d���nce bir sonraki d���ncenin uyar�c�s� olmakta ve s�re� bu �ekilde devam etmektedir. • Watson’un Kuram�n�n S�n�rl�l�klar�: Davran���n g�sterilme s�kl��� ve/ya tekrar, yeni davran��lar�n ��renilmesinde temel belirleyicilerden birisi oldu�una g�re, bir �ok ��renme durumunda g�sterilen yanl�� tepkiler, do�ru tepkilerden daha fazla tekrarlanmaktad�r. Ancak, Watson’un kuram�na g�re g�sterilen son davran�� (durumu de�i�tiren davran��) ��renilmektedir. Kuram g�sterilme s�kl��� y�n�nden daha yo�un olan yanl�� davran��lar�n ��renilmesi yerine neden son g�sterilen davran���n ��renildi�ini a��klamamaktad�r. • Watson i�e bak�� (introspection) y�ntemini tamamen reddetmektedir ancak, g�n�m�zde de bireylerden elde edilen ki�ilik, ilgi, tutum, de�er gibi bilgilerin b�y�k bir b�l�m� bireyin kendi i�sel s�re�lerini s�zel olarak ifade etmesi y�ntemine dayal�d�r. Bir ba�ka deyi�le bireyin kendini i�e bak�� y�ntemiyle de�erlendirmesi s�recidir. • Watson, insan davran��lar�n� ve ��renme s�recini tamamen �evresel ko�ullara ba�lamaktad�r ancak bilimsel ara�t�rma bulgular� ��renme s�recinde genetik olarak transfer edilen kapasitenin de belirleyici olabilece�ini g�stermektedir
�
�
Not:�niversite notlar�ndan derlenmi�tir.
http://www.sinifogretmeniyiz.biz , S�n�f ��retmenlerinin Kaynak Sitesi
�
�