Mustafa Kemal, Türk vatanının kurtuluşu için Anadolu'ya geçmeye karar vermiştir.

"Benim kuvvet ve kudretim, halkın bana gösterdiği emniyet ve itimattan ibarettir."

1897 yılında başlayan Türk-Yunan Savaşı'nı Türk ordusu kazanmasına rağmen anlaşma masasında zarara uğramıştır. Mustafa Kemâl bu olaydan etkilenmiş, gönüllü olarak savaşa katılmak istemişse de başarılı olamamıştır.

Osmanlı Devleti'ni zengin bir kültürel yapıya sahip olan Selânik şehrinde Türkçe, Rumca, İbranice ve Bulgarca yayımlanan resmî vilayet gazetesinin yanında Avrupa'da çeşitli dillerde basılan kitap ve gazeteleri okuma imkânı bulunmaktaydı.

Mustafa Kemâl'in eğitim gördüğü dönemde Osmanlı Devletinde din derslerinin görüldüğü mektep ve medreseler, batılı anlamda eğitim veren askerî okullar ve çeşitli meslek okulları, gayrîmüslimlerin açtığı azınlık okulları ile yabancı devletler tarafından açılan okullar bulunmaktaydı.