çoklu zeka kuramı
Cevap:çoklu zeka kuramı (15.10.2008 19:56:23)
ÇOKLU ZEKA KURAMI
GARDNER zekayı,
Problem çözme kapasitesi,
Problemlerin çözümü için farklı çözüm yol-ları üretebilme kapasitesi
Yaşadığı topluma değerli kültürel ürünler katma gücü olarak tanımlamaktadır.
Çoklu zeka kuramı;
Zekanın tek bir boyutta olmadığını, aksine her bireyin farklı derecelerde, çeşitli
zekalara sahip olduğunu öne sürer.
Bu kuramın temel ilkelerini yaratıcı biçimde kullanıp, her öğrencinin bireysel
farklılıklarına değer veren ve bunları güçlendiren program-lar hazırlayabilmeleri için olanak
sağlar.
Gardner8217;a göre;
8220;.......bütün çocuklar bu zekâ türlerine çeşitli düzeylerde sahip olarak doğarlar, bu
zekâ türlerinden bazılarına daha çok eğilimleri olabilir.8221;
Bu zekâ türleri çeşitli yöntemlerle geliştirilebilir.
Bir öğrenme psikologu olan Howard GARDNER zeka kavramına farklı bir boyut getirdi.
GARDNER, 19838217;te yazdığı 8220; Aklın Çerçeveleri8221; adlı kitabında kültürlerin ve bilim adamlarının
zekayı çok kısıtlı olarak tanımlayarak ele aldıklarını, zekanın bir veya birkaç faktörden çok
daha fazlasını içerdiğini ve her insanda 7 farklı zekanın bulunduğu tezini ortaya attı(19968217;da
Doğa Zekasını da ekledi)
Kartalları iyi koku alamadığı için tilkiyi ise uçamadığı için suçlamak mümkün mü ?
Matematik yada Sözel alanda başarısız olan bir kişiyi suçlamak bunun gibi bir şeydir. Herkes
farklı alanlarda başarılı olabilir. Bunu doğal karşılamak gerekir.
SÖZEL-DİLSEL ZEKA
Soyut ve simgesel düşünme ile, kavram oluşturma, dilbilgisi, şiir, hikaye yazma
anlatma ve mizah gibi karmaşık olguları içeren dilsel yetenektir.
Bir dilin temel işlemlerini kullanabilme yeteneği,
Okuma, yazma, dinleme ve konuşma ile iletişim sağlama,
Önceki bilgiyi anlama ve yeni bilgiye bağlama yeteneğidir.
SÖZEL-DİLSEL ZEKASI OLAN KİŞİLER
1. Yazılı ya da sözlü olarak etkili hitabet, ikna ve güdüleme yeteneğine sahiptirler
2. Bir okuma metninin düzenini ve sözcüklerin anlamını çabuk kavrar.
3. Bilgiyi başkasına açıklayabilme ve verilen talimatı anlayabilme gücüne sahiptir.
4. Mizaha dayalı anlatım gücü vardır kelime-lerle oynamayı severler.
5. Öğrendikleri bilgileri kolay hatırlarlar
SÖZEL-DİLSEL ZEKA
Bir insanın kendi dilini, gramer yapısını, sözdizimini, sözcüklerin telaffuzunu ve anlamını
doğru bir şekilde büyük bir ustalık ve beceri ile kullanmayı gerektirir. Yazar, Şair, Öğretmen,
Gazeteci, Politikacı, Avukat, Komedyenyazma, konuşma, araştır-ma, diyalog, Hikaye-dergi
okuma, sunum yapma, din-leme, yüksek sesli okuma, drama yapma.
SÖZEL ZEKA UYGULAMASI
FIKRA ANLATMA, FARKLI BİR OLAYI ANLATMA8230; VB
MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA
Bilimsel düşünme, objektif gözlem yapma, elde edilen verilerden sonuç çıkarma, yargıya
varma ve hipotez kurma yetenekleri baskın özelliklerdir.
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1. Tümevarım yoluyla akıl yürütme: Parçalardan bütüne gitme süreci
2. Tümdengelim yoluyla akıl yürütme: Bütünden parçalara gitme
3. Bağlantı ve ilişkileri ayırt etme
4. Karmaşık hesaplamalar yapma
5. Bilimsel yöntemi kullanma
6.Soyut yapıları tanıma: Çevredeki örüntüleri ayırt etme gücü.
MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA
Sayılar, birbiri ile ilişkili kavramlar, düşünceler arasındaki karmaşık ilişkileri anlama
yeteneğidir.Bilim Adamı, Mühendis, Matematikçi, Ekonomist , Muhasebeci, Bilgisa-yar
Programcısı, Yargıç
Problem çözme, geometri, ölç-me, sınıflama, kestirme, mantık oyunları, veri biriktirme,
deney yapma, yap bozlar, eleştirel dü-şünme, sıralama.
GÖRSEL- UZAMSAL ZEKA
Görme duyusu ve buna bağlı olarak şekiller tasarlama ve zihinde resimler yaratma yetene-
ğidir.
Bireyin objektif olarak gözlemleme ya da görsel ve uzaysal fikirleri
grafiksel olarak sergileme kabiliyetlerini içerir. Bu zekaya sahip olan insanlar, renge, çizgiye,
şekle, biçime, uzaya ve bu olgular arasındaki ilişkilere karşı aşırı duyarlıdırlar.
8220;Bir resim bin sözcük değerindedir.8221; sözünden anlaşılacağı gibi,bu zeka pek çok yol ile
beynin kullandığı ilk dildir.
Görsel/uzamsal zekanın dili; renkler, şekiller, desenler, dokular,
imajlar, resimler ve diğer görsel sembollerdir.
Bu Zekası Kuvvetli Olan Bir Öğrenci
1.Haritaları, çizelgeleri ve diyagramları kolay okur.
2.Yaşına göre yüksek düzeyde figürleri ve resimleri çizer
3.Filmleri, slaytları ve diğer görsel sunuları izlemeyi tercih eder.
4.Renklere karşı çok duyarlıdır.
5.Resimli yayınlardan daha çok hoşlanır.
6.Elinde bulunan materyallere bir şeyler çizer.
7.Daha önce gittiği yerleri kolay hatırlar.
8.Yaşına göre ilginç üç boyutlu yapılar ve modeller oluşturur
9.Varlıkların görsel imgelerini çok iyi çizer
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1. İmgelem / hayal gücü:Bireyin zihinsel hayal gücü
2. Zihinde canlandırma:Olayların, kişilerini şekilleri akılda resimleme
3. Mekan duygusu / Uzayda yer/yol bulma,
4. Grafikle gösterme: görsel resimler yaratma
5. Uzaydaki nesneler arasındaki ilişkileri tanıma
6. Çeşitli açılardan objeler arasındaki benzerlik ve farklılıkları tanıma
Ressam, Fotoğrafçı, Mühendis, Mimar, Gezgin.
Grafik okuma, fotoğraflar, görsel benzetim ve yap-bozlar, üç boyutlu deneyler, boyama,
karikatürleş-tirme, hikaye haritası yapma, desenleme, zihin ha-ritası yapma, renk ve
semboller kullanma.
MÜZİKAL-RİTMİK ZEKA
Tonal ve ritmik kavramları tanıma ve kullanma; çevresel seslere, insan sesi ve
müzik aletlerine karşı duyarlı olma yeteneğidir.
Çevredeki seslerden anlam çıkarma
Ses tonundan duygu durumunu kestirme,
Arabanın motor sesinden problemin ne olduğunu anlama bu zeka türüne girer.
BEDENSEL-DUYUDEVİNİMSEL ZEKA
Vücudunu kullanarak (dans ve vücut dili), oyun oynayarak ya da yeni bir ürün yaratarak
duygularını ifade etme yeteneğidir
Bedensel Zekânın Özündeki Yeterlilikler
1.Önceden planlanmış vücut hareketlerini
kontrol etme,
2.Bedenin farkında olma,
3.Zihin ve beden arasında güçlü bir bağ kurma,
4.Pandomim yeteneğini kullanma,
5.Bedeni tümüyle iyi kullanma
Bu Zekası Gelişmiş Bireyler
Aktör, sporcu, balerin ve dansçı olabilir.
Bu zeka türü,
Vücut hareketlerini kontrol etmeyi ve yo-rumlamayı,
Fiziksel nesneleri kontrol etmeyi ve yo-rumlamayı,
Vücut ile zihin arasında bir uyum oluştur-mayı sağlar.
Atlet, Dansçı, Aktör, Balerin, Balet, Pandomimci, Cerrah.
Faaliyetler yapma, yaratıcı hareketler bulma, elle yapılan deneyler, vücut dili kullanma,
fiziksel eğitim aktiviteleri, drama.
KİŞİLERARASI-SOSYAL ZEKA
Diğer insanlarla sözlü ve sözsüz iletişim kurma, grup içinde işbirliği içerisinde
çalışma yetenekleridir.
Bireylerle iletişim kurma, onları anlama, ruh durumlarını ve yeteneklerini tanıma
önemlidir
Bu Zekası Gelişmiş Bireyler
Çevredeki bireylerle iletişim kurma,onları anlama, bu kişilerin duygusal
durumlarını ve yeteneklerini tanıma gibi davranışlara işaret eder.
Politikacılar,dini liderler, öğretmenler, psi-kologlar bu yetileri ustalıkla kullanırlar.
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1. İnsanlarla sözlü ya da sözsüz iletişim kurma,
2. Bir bireyin ruhsal durumunu, duygularını okuma,
3. Grupla işbirliği içinde çalışma,
4. Karşıdaki kişinin bakış açısıyla dinleme,
5. Empati kurma,
6. Sinerji kazanma ve yaratma
Bu Zekası Gelişmiş Bireyler
Sözel ve bedensel dili etkili bir biçimde kullanırlar. Farklı ortamlara, farklı insan topluluklarına
girdiklerinde kolaylıkla uyum sağlayabilirler. İnsanları organize etme yetenekleri vardır.
Liderlik vasıflarını taşırlar.
Kooperatif öğrenme, paylaşma, grup çalışması, takım öğretimi, tartışma, kulüp kurma, beyin
fırtınası yapma
Öğretmenlik, Yönetim, İşletme, Danışman-lık, Psikologluk, Rehberlik uzmanı ve Politika gibi
alanlarda başarıyla çalışabilirler.
İÇSEL- ÖZEDÖNÜK ZEKA
İnsanın kendi duygularını, duygusal tepkilerinin derecesini, kendi biliş bilgisi sürecini tanıma,
kendi öz benliğini anlama ve başkalarına ifade etme yeteneğidir
İÇSEL- ÖZEDÖNÜK ZEKA
Kişinin kendiyle ilgili bilgisi olması ya da yaşamı ve öğrenmesi ile ilgili sorumluluk almasına
işaret eden zekadır.
Özedönük zekası güçlü olan birey,kendi coşkularının sınırlarını
anlayabilen,kendi davranışlarını yönetirken bunlara dayanabilen kişidir. Böyle bir kişi
zamanında düşünmeyi, yanıtlamayı ve kendini değerlendirmeyi başarabilir.
Bu Zekanın Özündeki Özellikler
1.Konsantrasyon:Sadece bir konuya ya da etkinliğe odaklaşma,
2.Düşünsellik:İnsanı kendisini düşünmeye ve ya-şantıdaki her ayrıntıya değer vermeye
yöneltme,
3.Üstbiliş-biliş ötesi:Verilen kararları analiz ederek değerlendirme,
4.Değişik duyguların farkında olma,
5.8221;Öz8221;ü tanıma ve değer verme,
6.Yüksek düzeyli düşünme becerileri ve akıl yürüt-me.
Sanatçı, Din Adamı, Sosyal Hizmet Uzmanı, Psikoterapist
Bireysel zeka, bireysel projeler, bireysel sorumluluk alma, bireysel okuma, kendine güven
faaliyetleri
DOĞA ZEKASI
Gardner geliştirdiği çoklu zeka kuramına son-radan (19968217;da) doğa zekasını da eklemiştir.
Doğa zekası; bölgesel ya da küresel çevre değişikliklerini açıklama, ev hayvanları,doğa
hayatı,bahçe ve park ilgisi, teleskop ya da mikroskop kullanarak doğayı çekme davra-
nışlarını kapsar.
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1.Doğa ile bütünleşme: Doğal ortamı ev olarak hissetme,
2.Doğal bitki örtüsüne duyarlılık,
3.Canlılar ile etkileşim kurma, koruma
4.Doğanın tepkilerine karşı duyarlılık ve
farkındalık
5.Doğadaki bitki ve hayvanları tanıma ve sınıflama
6.Bitki yetiştirme
DOĞA ZEKASI
Doğal çevreyi anlama, tanıma
Bitki ve hayvanların türlerini fark etme
Botanik ve zooloji, organik kimya, böcek bilimi, fotoğrafçılık, Ziraat
Mühendisi, Arkeolog, Meteorolog, Biyolog, Zoolog, Çevre Bilimci. vb.
Dersle ilgili olarak gezi gözlem yapmak, Bu zekaya sahip olanlar doğal kaynaklara ve sağlıklı
bir çevreye ilgi duyarlar, Ayrıca bu zekaya sahip olanlar türleri birbirinden ayırt edebilme,
çeşitli bitki ve hayvan türlerini tanıyabilme, sınıflandıra-bilme ve doğal dünyaya ilişkin
bilgilere sahiptir
Gardner8217; a göre,
Zekanın gelişiminde destekleyici ve engelleyici çevresel etkenler :
1-Kaynaklara ulaşım şansı : Aile çok fakirse çocuk keman, piyano gibi
müzikal zekayı geliştirebilecek enstrümanlara ulaşamadığından bu zekanın güçlenmesi,
gelişmesi zorlaşabilir.
2-Tarihsel, kültürel faktörler : Okulda matematik ve fen8217;e dayalı
programlar önemseni-yorsa, öğrencinin mantık, matematik zekası gelişe-bilir.
3- Coğrafi faktörler : Köyde yetişmiş bir çocuk apartmanda büyümüş
bir çocuğa oranla be-densel zekasını daha çok geliştirebilir
4-Ailesel faktörler : Ressam olmak isteyen bir çocuğun ailesi avukat olmasını istiyorsa
çocuğun dil zekası desteklenecektir.
5-Durumsal faktörler : Kalabalık bir ailede büyümüş ve kalabalık bir
ailede yaşayan bireyler doğalarında sosyallik olmadıkça kendilerini geliştirmek için daha az
zamana sahip olurlar.
ÇOKLU ZEKA KURAMININ OKULLARDA UYGULANMASI
Çoklu zeka kuramının okullarda öğretmenler tarafından uygulanması çocukların
üstün olan yönlerini ortaya çıkaracak ve bu yönlerini geliştirip kuvvetlendirmelerini
sağlayacaktır.
Ayrıca sınıfta kendilerine sağlanan ortamlarla diğer zeka türleri de gelişecektir
Çoklu Zeka Teorisinin Sınıflarda Kullanımının Amacı nedir?
Çoklu zeka ile amaç, çocukların zeka alanlarını araç olarak kullanarak dersleri anlamalarını
ve öğrenmelerini sağlamaktır.(Örneğin bedensel ve sosyal zekaları kuvvetli öğrencilerin bu
zekaları, Sosyal Bilgiler dersindeki bilgileri öğrenmelerinde araç olarak kullanılabilir. Sosyal
Bilgiler derslerindeki bilgileri (tarihteki insanları) sınıfta tiyatro ile canlandırmak öğrenciye
zevkli gelecektir ve öğrenmek hem eğlenceli hem daha kolay olacaktır. Öğrenciler zevk
aldıkları yollarla çalışınca olumlu duygular içinde olacaktır. Olumlu duygular öğrencilerin
öğrenmesinde etkilidir.)
Bedensel ve Sosyal Zekaları Kuvvetli Öğrencilerin Bu Zekaları, Sosyal Bilgiler Dersinde
Uygulama ile Kullanılabilir
Örn.1 Doğa Zekası gelişmiş olan bir öğrenci açık havada daha rahat çalışacak ya da
öğreneceği şeylerin doğa ile bağdaştırılması onda daha kalıcı bir öğrenme sağlayacaktır.
Örn.2 Bedensel / Kinestetik Zekası gelişmiş olan bir öğrenci öğrenirken sessizce yerinde
oturarak öğrenemez. Ders çalışırken yerinden kalkıp hareket etmek ister. Hatta belki de
hoplayıp zıplayacaktır öğrendiklerini tekrarlarken. Bu zeka alanı gelişmiş olan öğrenci bir
üçgenin özelliklerini, hareketlerle gösterilen bir oyun içerisinde çok daha iyi kavrayacaktır.
Bir başka örnek de müziksel zekası kuvvetli öğrencilerin yabancı dil dersinde müziksel
zekayı, öğrenmek için araç olarak kullanmalarıdır. Yabancı dilde şarkılar dinleyip, bu şarkıları
öğrenerek sınıfta koro halinde söylemeleri kelime hazinelerini artıracaktır.
8226; Çoklu zeka ile amaç, çocuklarda var olan zeka alanlarını kullanmalarını
sağlayarak kuvvetli oldukları yanlarını daha da geliştirmelerini sağlamaktır.
8226; Çoklu zeka ile amaç çocukların zayıf oldukları alanlarda da geliş-melerini sağlamaktır.
8226; Sınıftaki öğrencilerin genelinde hangi zeka türlerinin bulunduğunu öğrendikten
sonra ona göre eğitim vermektir.
Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesi
Her birey sekiz tip zeka ile dünyaya gelir ve sekizini de yüksek düzeyde
geliştirme kapasi-tesine sahiptir.
Ancak çocuklar okul öncesi dönemlerinde belli zeka alanlarına daha çok eğilimli
olurlar.
Okula başladıklarında bu eğilimli oldukları zeka tipine(ya da tiplerine) uygun
öğrenme yollarını da geliştirmiş olurlar.
Öğretmenler, öğrencilerinin gelişmiş zeka alanlarını tanıyarak onların
öğrenmelerini bu zeka alanlarına uygun yollarla gerçekleştirme-lerini sağlayarak onlara
yardımcı olmalıdırlar
Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesinde Kullanılacak Bazı Yöntemler
1. Öğrencilere çoklu zekanın tanıtımını yapmak,
2. Zeka anketi uygulamak: Öğrencilerin anket sonuçlarına göre kendilerindeki zeka
alanlarını tanımalarını sağlamak
3. Öğrencileri gözlemek: Nelere ilgi duyduğunu, Boş zamanlarında neler yaptığına
bakmak ve öğrencinin davranışlarını izlemek
4. Öğrencilere ait ürünleri toplamak: Resim, şiir, yazı, katıldıkları faaliyetlerle ilgili
kayıtlar.
5. Okul kayıtlarını incelemek
erslerden alınan notlar, diğer öğretmenlerin görüşleri.
6. Diğer öğretmenlerle irtibata geçmek
7. Aileyle görüşmek
Çocuklara;
8226;Herkeste sekiz zeka alanının mevcut olduğunu söyleyin.
8226;Hepimizin birbirimizden farklı olduğunu ve hepimizin değişik alanlarda zeki ve yetenekli
olduğumuzu söyleyin.
8226;Bu sekiz zeka alanlarında bazılarımızın daha kuvvetli ve bazılarımızın daha zayıf olduğunu
kuvvetli yanlarımızı daha da kuvvetlendirebileceğimizi, zayıf yanlarımızın da zamanla
gelişebileceğini söyleyin.
Sonra her zeka alanıyla ilgili çocuklara bilgi verin. Sınıfınıza zeka alanlarıyla ilgili bilgi veren
bir poster asın ve zekalar arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları konuşun.
Derslerinizi Her Çocuğa Hitap Edecek Şekilde Planlayın ve Ders Malzemeleri Kullanın
8226;Geleneksel eğitim sistemi büyük ölçüde Sözel /Dilsel ve Mantıksal / Matematiksel zeka
alanla-rına dayanmaktadır.
8226;Diğer zeka alanları ihmal edilmektedir.Oysa tek yönlü beslenme nasıl insan metabolizmasını
olumsuz etkilerse, zekanın tek yönlü beslenmesi de zihnin gelişimini olumsuz etkiler.
8226;Zihnin gelişiminde eksiklikler olur, gelişim sınır-lanır.
Ne kadar zeki olduğunuz değil
Ne alanda zeki olduğunuz önemlidir
Sahip olunan zeka alanlarından bir tanesinin az gelişmiş olması o bireyi "zeki
olmayan" kişi yapmaz. Her birey bu sekiz zeka alanından en az bir tanesinde "zeki" olma
özelliğini taşır. Her insanın bir yada birkaç zeka alanı diğerlerinden daha gelişmiş olabilir.
İmza:
ÇOKLU ZEKA KURAMI
GARDNER zekayı,
Problem çözme kapasitesi,
Problemlerin çözümü için farklı çözüm yol-ları üretebilme kapasitesi
Yaşadığı topluma değerli kültürel ürünler katma gücü olarak tanımlamaktadır.
Çoklu zeka kuramı;
Zekanın tek bir boyutta olmadığını, aksine her bireyin farklı derecelerde, çeşitli
zekalara sahip olduğunu öne sürer.
Bu kuramın temel ilkelerini yaratıcı biçimde kullanıp, her öğrencinin bireysel
farklılıklarına değer veren ve bunları güçlendiren program-lar hazırlayabilmeleri için olanak
sağlar.
Gardner8217;a göre;
8220;.......bütün çocuklar bu zekâ türlerine çeşitli düzeylerde sahip olarak doğarlar, bu
zekâ türlerinden bazılarına daha çok eğilimleri olabilir.8221;
Bu zekâ türleri çeşitli yöntemlerle geliştirilebilir.
Bir öğrenme psikologu olan Howard GARDNER zeka kavramına farklı bir boyut getirdi.
GARDNER, 19838217;te yazdığı 8220; Aklın Çerçeveleri8221; adlı kitabında kültürlerin ve bilim adamlarının
zekayı çok kısıtlı olarak tanımlayarak ele aldıklarını, zekanın bir veya birkaç faktörden çok
daha fazlasını içerdiğini ve her insanda 7 farklı zekanın bulunduğu tezini ortaya attı(19968217;da
Doğa Zekasını da ekledi)
Kartalları iyi koku alamadığı için tilkiyi ise uçamadığı için suçlamak mümkün mü ?
Matematik yada Sözel alanda başarısız olan bir kişiyi suçlamak bunun gibi bir şeydir. Herkes
farklı alanlarda başarılı olabilir. Bunu doğal karşılamak gerekir.
SÖZEL-DİLSEL ZEKA
Soyut ve simgesel düşünme ile, kavram oluşturma, dilbilgisi, şiir, hikaye yazma
anlatma ve mizah gibi karmaşık olguları içeren dilsel yetenektir.
Bir dilin temel işlemlerini kullanabilme yeteneği,
Okuma, yazma, dinleme ve konuşma ile iletişim sağlama,
Önceki bilgiyi anlama ve yeni bilgiye bağlama yeteneğidir.
SÖZEL-DİLSEL ZEKASI OLAN KİŞİLER
1. Yazılı ya da sözlü olarak etkili hitabet, ikna ve güdüleme yeteneğine sahiptirler
2. Bir okuma metninin düzenini ve sözcüklerin anlamını çabuk kavrar.
3. Bilgiyi başkasına açıklayabilme ve verilen talimatı anlayabilme gücüne sahiptir.
4. Mizaha dayalı anlatım gücü vardır kelime-lerle oynamayı severler.
5. Öğrendikleri bilgileri kolay hatırlarlar
SÖZEL-DİLSEL ZEKA
Bir insanın kendi dilini, gramer yapısını, sözdizimini, sözcüklerin telaffuzunu ve anlamını
doğru bir şekilde büyük bir ustalık ve beceri ile kullanmayı gerektirir. Yazar, Şair, Öğretmen,
Gazeteci, Politikacı, Avukat, Komedyenyazma, konuşma, araştır-ma, diyalog, Hikaye-dergi
okuma, sunum yapma, din-leme, yüksek sesli okuma, drama yapma.
SÖZEL ZEKA UYGULAMASI
FIKRA ANLATMA, FARKLI BİR OLAYI ANLATMA8230; VB
MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA
Bilimsel düşünme, objektif gözlem yapma, elde edilen verilerden sonuç çıkarma, yargıya
varma ve hipotez kurma yetenekleri baskın özelliklerdir.
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1. Tümevarım yoluyla akıl yürütme: Parçalardan bütüne gitme süreci
2. Tümdengelim yoluyla akıl yürütme: Bütünden parçalara gitme
3. Bağlantı ve ilişkileri ayırt etme
4. Karmaşık hesaplamalar yapma
5. Bilimsel yöntemi kullanma
6.Soyut yapıları tanıma: Çevredeki örüntüleri ayırt etme gücü.
MANTIKSAL-MATEMATİKSEL ZEKA
Sayılar, birbiri ile ilişkili kavramlar, düşünceler arasındaki karmaşık ilişkileri anlama
yeteneğidir.Bilim Adamı, Mühendis, Matematikçi, Ekonomist , Muhasebeci, Bilgisa-yar
Programcısı, Yargıç
Problem çözme, geometri, ölç-me, sınıflama, kestirme, mantık oyunları, veri biriktirme,
deney yapma, yap bozlar, eleştirel dü-şünme, sıralama.
GÖRSEL- UZAMSAL ZEKA
Görme duyusu ve buna bağlı olarak şekiller tasarlama ve zihinde resimler yaratma yetene-
ğidir.
Bireyin objektif olarak gözlemleme ya da görsel ve uzaysal fikirleri
grafiksel olarak sergileme kabiliyetlerini içerir. Bu zekaya sahip olan insanlar, renge, çizgiye,
şekle, biçime, uzaya ve bu olgular arasındaki ilişkilere karşı aşırı duyarlıdırlar.
8220;Bir resim bin sözcük değerindedir.8221; sözünden anlaşılacağı gibi,bu zeka pek çok yol ile
beynin kullandığı ilk dildir.
Görsel/uzamsal zekanın dili; renkler, şekiller, desenler, dokular,
imajlar, resimler ve diğer görsel sembollerdir.
Bu Zekası Kuvvetli Olan Bir Öğrenci
1.Haritaları, çizelgeleri ve diyagramları kolay okur.
2.Yaşına göre yüksek düzeyde figürleri ve resimleri çizer
3.Filmleri, slaytları ve diğer görsel sunuları izlemeyi tercih eder.
4.Renklere karşı çok duyarlıdır.
5.Resimli yayınlardan daha çok hoşlanır.
6.Elinde bulunan materyallere bir şeyler çizer.
7.Daha önce gittiği yerleri kolay hatırlar.
8.Yaşına göre ilginç üç boyutlu yapılar ve modeller oluşturur
9.Varlıkların görsel imgelerini çok iyi çizer
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1. İmgelem / hayal gücü:Bireyin zihinsel hayal gücü
2. Zihinde canlandırma:Olayların, kişilerini şekilleri akılda resimleme
3. Mekan duygusu / Uzayda yer/yol bulma,
4. Grafikle gösterme: görsel resimler yaratma
5. Uzaydaki nesneler arasındaki ilişkileri tanıma
6. Çeşitli açılardan objeler arasındaki benzerlik ve farklılıkları tanıma
Ressam, Fotoğrafçı, Mühendis, Mimar, Gezgin.
Grafik okuma, fotoğraflar, görsel benzetim ve yap-bozlar, üç boyutlu deneyler, boyama,
karikatürleş-tirme, hikaye haritası yapma, desenleme, zihin ha-ritası yapma, renk ve
semboller kullanma.
MÜZİKAL-RİTMİK ZEKA
Tonal ve ritmik kavramları tanıma ve kullanma; çevresel seslere, insan sesi ve
müzik aletlerine karşı duyarlı olma yeteneğidir.
Çevredeki seslerden anlam çıkarma
Ses tonundan duygu durumunu kestirme,
Arabanın motor sesinden problemin ne olduğunu anlama bu zeka türüne girer.
BEDENSEL-DUYUDEVİNİMSEL ZEKA
Vücudunu kullanarak (dans ve vücut dili), oyun oynayarak ya da yeni bir ürün yaratarak
duygularını ifade etme yeteneğidir
Bedensel Zekânın Özündeki Yeterlilikler
1.Önceden planlanmış vücut hareketlerini
kontrol etme,
2.Bedenin farkında olma,
3.Zihin ve beden arasında güçlü bir bağ kurma,
4.Pandomim yeteneğini kullanma,
5.Bedeni tümüyle iyi kullanma
Bu Zekası Gelişmiş Bireyler
Aktör, sporcu, balerin ve dansçı olabilir.
Bu zeka türü,
Vücut hareketlerini kontrol etmeyi ve yo-rumlamayı,
Fiziksel nesneleri kontrol etmeyi ve yo-rumlamayı,
Vücut ile zihin arasında bir uyum oluştur-mayı sağlar.
Atlet, Dansçı, Aktör, Balerin, Balet, Pandomimci, Cerrah.
Faaliyetler yapma, yaratıcı hareketler bulma, elle yapılan deneyler, vücut dili kullanma,
fiziksel eğitim aktiviteleri, drama.
KİŞİLERARASI-SOSYAL ZEKA
Diğer insanlarla sözlü ve sözsüz iletişim kurma, grup içinde işbirliği içerisinde
çalışma yetenekleridir.
Bireylerle iletişim kurma, onları anlama, ruh durumlarını ve yeteneklerini tanıma
önemlidir
Bu Zekası Gelişmiş Bireyler
Çevredeki bireylerle iletişim kurma,onları anlama, bu kişilerin duygusal
durumlarını ve yeteneklerini tanıma gibi davranışlara işaret eder.
Politikacılar,dini liderler, öğretmenler, psi-kologlar bu yetileri ustalıkla kullanırlar.
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1. İnsanlarla sözlü ya da sözsüz iletişim kurma,
2. Bir bireyin ruhsal durumunu, duygularını okuma,
3. Grupla işbirliği içinde çalışma,
4. Karşıdaki kişinin bakış açısıyla dinleme,
5. Empati kurma,
6. Sinerji kazanma ve yaratma
Bu Zekası Gelişmiş Bireyler
Sözel ve bedensel dili etkili bir biçimde kullanırlar. Farklı ortamlara, farklı insan topluluklarına
girdiklerinde kolaylıkla uyum sağlayabilirler. İnsanları organize etme yetenekleri vardır.
Liderlik vasıflarını taşırlar.
Kooperatif öğrenme, paylaşma, grup çalışması, takım öğretimi, tartışma, kulüp kurma, beyin
fırtınası yapma
Öğretmenlik, Yönetim, İşletme, Danışman-lık, Psikologluk, Rehberlik uzmanı ve Politika gibi
alanlarda başarıyla çalışabilirler.
İÇSEL- ÖZEDÖNÜK ZEKA
İnsanın kendi duygularını, duygusal tepkilerinin derecesini, kendi biliş bilgisi sürecini tanıma,
kendi öz benliğini anlama ve başkalarına ifade etme yeteneğidir
İÇSEL- ÖZEDÖNÜK ZEKA
Kişinin kendiyle ilgili bilgisi olması ya da yaşamı ve öğrenmesi ile ilgili sorumluluk almasına
işaret eden zekadır.
Özedönük zekası güçlü olan birey,kendi coşkularının sınırlarını
anlayabilen,kendi davranışlarını yönetirken bunlara dayanabilen kişidir. Böyle bir kişi
zamanında düşünmeyi, yanıtlamayı ve kendini değerlendirmeyi başarabilir.
Bu Zekanın Özündeki Özellikler
1.Konsantrasyon:Sadece bir konuya ya da etkinliğe odaklaşma,
2.Düşünsellik:İnsanı kendisini düşünmeye ve ya-şantıdaki her ayrıntıya değer vermeye
yöneltme,
3.Üstbiliş-biliş ötesi:Verilen kararları analiz ederek değerlendirme,
4.Değişik duyguların farkında olma,
5.8221;Öz8221;ü tanıma ve değer verme,
6.Yüksek düzeyli düşünme becerileri ve akıl yürüt-me.
Sanatçı, Din Adamı, Sosyal Hizmet Uzmanı, Psikoterapist
Bireysel zeka, bireysel projeler, bireysel sorumluluk alma, bireysel okuma, kendine güven
faaliyetleri
DOĞA ZEKASI
Gardner geliştirdiği çoklu zeka kuramına son-radan (19968217;da) doğa zekasını da eklemiştir.
Doğa zekası; bölgesel ya da küresel çevre değişikliklerini açıklama, ev hayvanları,doğa
hayatı,bahçe ve park ilgisi, teleskop ya da mikroskop kullanarak doğayı çekme davra-
nışlarını kapsar.
Bu Zekanın Özündeki Yeterlikler
1.Doğa ile bütünleşme: Doğal ortamı ev olarak hissetme,
2.Doğal bitki örtüsüne duyarlılık,
3.Canlılar ile etkileşim kurma, koruma
4.Doğanın tepkilerine karşı duyarlılık ve
farkındalık
5.Doğadaki bitki ve hayvanları tanıma ve sınıflama
6.Bitki yetiştirme
DOĞA ZEKASI
Doğal çevreyi anlama, tanıma
Bitki ve hayvanların türlerini fark etme
Botanik ve zooloji, organik kimya, böcek bilimi, fotoğrafçılık, Ziraat
Mühendisi, Arkeolog, Meteorolog, Biyolog, Zoolog, Çevre Bilimci. vb.
Dersle ilgili olarak gezi gözlem yapmak, Bu zekaya sahip olanlar doğal kaynaklara ve sağlıklı
bir çevreye ilgi duyarlar, Ayrıca bu zekaya sahip olanlar türleri birbirinden ayırt edebilme,
çeşitli bitki ve hayvan türlerini tanıyabilme, sınıflandıra-bilme ve doğal dünyaya ilişkin
bilgilere sahiptir
Gardner8217; a göre,
Zekanın gelişiminde destekleyici ve engelleyici çevresel etkenler :
1-Kaynaklara ulaşım şansı : Aile çok fakirse çocuk keman, piyano gibi
müzikal zekayı geliştirebilecek enstrümanlara ulaşamadığından bu zekanın güçlenmesi,
gelişmesi zorlaşabilir.
2-Tarihsel, kültürel faktörler : Okulda matematik ve fen8217;e dayalı
programlar önemseni-yorsa, öğrencinin mantık, matematik zekası gelişe-bilir.
3- Coğrafi faktörler : Köyde yetişmiş bir çocuk apartmanda büyümüş
bir çocuğa oranla be-densel zekasını daha çok geliştirebilir
4-Ailesel faktörler : Ressam olmak isteyen bir çocuğun ailesi avukat olmasını istiyorsa
çocuğun dil zekası desteklenecektir.
5-Durumsal faktörler : Kalabalık bir ailede büyümüş ve kalabalık bir
ailede yaşayan bireyler doğalarında sosyallik olmadıkça kendilerini geliştirmek için daha az
zamana sahip olurlar.
ÇOKLU ZEKA KURAMININ OKULLARDA UYGULANMASI
Çoklu zeka kuramının okullarda öğretmenler tarafından uygulanması çocukların
üstün olan yönlerini ortaya çıkaracak ve bu yönlerini geliştirip kuvvetlendirmelerini
sağlayacaktır.
Ayrıca sınıfta kendilerine sağlanan ortamlarla diğer zeka türleri de gelişecektir
Çoklu Zeka Teorisinin Sınıflarda Kullanımının Amacı nedir?
Çoklu zeka ile amaç, çocukların zeka alanlarını araç olarak kullanarak dersleri anlamalarını
ve öğrenmelerini sağlamaktır.(Örneğin bedensel ve sosyal zekaları kuvvetli öğrencilerin bu
zekaları, Sosyal Bilgiler dersindeki bilgileri öğrenmelerinde araç olarak kullanılabilir. Sosyal
Bilgiler derslerindeki bilgileri (tarihteki insanları) sınıfta tiyatro ile canlandırmak öğrenciye
zevkli gelecektir ve öğrenmek hem eğlenceli hem daha kolay olacaktır. Öğrenciler zevk
aldıkları yollarla çalışınca olumlu duygular içinde olacaktır. Olumlu duygular öğrencilerin
öğrenmesinde etkilidir.)
Bedensel ve Sosyal Zekaları Kuvvetli Öğrencilerin Bu Zekaları, Sosyal Bilgiler Dersinde
Uygulama ile Kullanılabilir
Örn.1 Doğa Zekası gelişmiş olan bir öğrenci açık havada daha rahat çalışacak ya da
öğreneceği şeylerin doğa ile bağdaştırılması onda daha kalıcı bir öğrenme sağlayacaktır.
Örn.2 Bedensel / Kinestetik Zekası gelişmiş olan bir öğrenci öğrenirken sessizce yerinde
oturarak öğrenemez. Ders çalışırken yerinden kalkıp hareket etmek ister. Hatta belki de
hoplayıp zıplayacaktır öğrendiklerini tekrarlarken. Bu zeka alanı gelişmiş olan öğrenci bir
üçgenin özelliklerini, hareketlerle gösterilen bir oyun içerisinde çok daha iyi kavrayacaktır.
Bir başka örnek de müziksel zekası kuvvetli öğrencilerin yabancı dil dersinde müziksel
zekayı, öğrenmek için araç olarak kullanmalarıdır. Yabancı dilde şarkılar dinleyip, bu şarkıları
öğrenerek sınıfta koro halinde söylemeleri kelime hazinelerini artıracaktır.
8226; Çoklu zeka ile amaç, çocuklarda var olan zeka alanlarını kullanmalarını
sağlayarak kuvvetli oldukları yanlarını daha da geliştirmelerini sağlamaktır.
8226; Çoklu zeka ile amaç çocukların zayıf oldukları alanlarda da geliş-melerini sağlamaktır.
8226; Sınıftaki öğrencilerin genelinde hangi zeka türlerinin bulunduğunu öğrendikten
sonra ona göre eğitim vermektir.
Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesi
Her birey sekiz tip zeka ile dünyaya gelir ve sekizini de yüksek düzeyde
geliştirme kapasi-tesine sahiptir.
Ancak çocuklar okul öncesi dönemlerinde belli zeka alanlarına daha çok eğilimli
olurlar.
Okula başladıklarında bu eğilimli oldukları zeka tipine(ya da tiplerine) uygun
öğrenme yollarını da geliştirmiş olurlar.
Öğretmenler, öğrencilerinin gelişmiş zeka alanlarını tanıyarak onların
öğrenmelerini bu zeka alanlarına uygun yollarla gerçekleştirme-lerini sağlayarak onlara
yardımcı olmalıdırlar
Çoklu Zeka Alanlarının Belirlenmesinde Kullanılacak Bazı Yöntemler
1. Öğrencilere çoklu zekanın tanıtımını yapmak,
2. Zeka anketi uygulamak: Öğrencilerin anket sonuçlarına göre kendilerindeki zeka
alanlarını tanımalarını sağlamak
3. Öğrencileri gözlemek: Nelere ilgi duyduğunu, Boş zamanlarında neler yaptığına
bakmak ve öğrencinin davranışlarını izlemek
4. Öğrencilere ait ürünleri toplamak: Resim, şiir, yazı, katıldıkları faaliyetlerle ilgili
kayıtlar.
5. Okul kayıtlarını incelemek
erslerden alınan notlar, diğer öğretmenlerin görüşleri. 6. Diğer öğretmenlerle irtibata geçmek
7. Aileyle görüşmek
Çocuklara;
8226;Herkeste sekiz zeka alanının mevcut olduğunu söyleyin.
8226;Hepimizin birbirimizden farklı olduğunu ve hepimizin değişik alanlarda zeki ve yetenekli
olduğumuzu söyleyin.
8226;Bu sekiz zeka alanlarında bazılarımızın daha kuvvetli ve bazılarımızın daha zayıf olduğunu
kuvvetli yanlarımızı daha da kuvvetlendirebileceğimizi, zayıf yanlarımızın da zamanla
gelişebileceğini söyleyin.
Sonra her zeka alanıyla ilgili çocuklara bilgi verin. Sınıfınıza zeka alanlarıyla ilgili bilgi veren
bir poster asın ve zekalar arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları konuşun.
Derslerinizi Her Çocuğa Hitap Edecek Şekilde Planlayın ve Ders Malzemeleri Kullanın
8226;Geleneksel eğitim sistemi büyük ölçüde Sözel /Dilsel ve Mantıksal / Matematiksel zeka
alanla-rına dayanmaktadır.
8226;Diğer zeka alanları ihmal edilmektedir.Oysa tek yönlü beslenme nasıl insan metabolizmasını
olumsuz etkilerse, zekanın tek yönlü beslenmesi de zihnin gelişimini olumsuz etkiler.
8226;Zihnin gelişiminde eksiklikler olur, gelişim sınır-lanır.
Ne kadar zeki olduğunuz değil
Ne alanda zeki olduğunuz önemlidir
Sahip olunan zeka alanlarından bir tanesinin az gelişmiş olması o bireyi "zeki
olmayan" kişi yapmaz. Her birey bu sekiz zeka alanından en az bir tanesinde "zeki" olma
özelliğini taşır. Her insanın bir yada birkaç zeka alanı diğerlerinden daha gelişmiş olabilir.
İmza:
Bu mesaja teşekkür edenler
Bu Konuya Hiç Cevap Yazılmamış