BAŞBAKAN Recep Tayyip Erdoğan’ın seçim meydanlarında açıkladığı yeni anayasa paketinin ayrıntıları şekillenmeye başladı. AB’ne uyum çerçevesinde hazırlanan 10-12 maddelik mini anayasa paketinde memurlara grev hakkı verilmesi, Türkiye milletvekilliğinin getirilmesi, Anayasa Mahkemesi ile HSYK üye yapısının değiştirilmesi, parti kapatmada Venedik Kriterleri’ne uyulması gibi özgürlükçü düzenlemeler yer alıyor. Henüz ön taslak şeklindeki paket, AK Parti yönetiminde değerlendirilip parti görüşü haline getirildikten sonra seçimlerin ardından muhalefet partileri ve ilgili anayasal kuruluşların temsilcileriyle görüşülerek olgunlaştırılacak.

GREV VE TOPLU SÖZLEŞME HAKKI: Kamu işçilerine tanınan toplu sözleşme ve grev hakkı, Anayasa’nın 53 ve 54. maddelerindeki ‘işçiler’ ifadesi çıkarılarak yerine ‘çalışanlar’ konarak, memurlara da tanınması planlanıyor.

KİŞİSEL VERİLERE KORUMA: Anayasa’nın 20. maddesi değiştirilerek kişisel verilerin korunmasını anayasal güvenceye kavuşturulması planlanıyor. Keyfi veya maksatlı kişisel verilere erişim engellenecek, kişilere ise bilgi edinme yoluyla kendilerine ait gizli bilgilere ulaşma imkanı sağlanacak.

YURTDIŞINA ÇIKIŞTA HAKİM KARARI: Anayasanın 23. maddesindeki değişiklikle, hakim kararı olmadan yurtdışına çıkış yasağı konamayacak.

100 TÜRKİYE MİLLETVEKİLİ: Anayasa’nın 75. maddesinde öngörülen bu değişiklik 550 milletvekilinden 100’ünün Türkiye Milletvekili olarak seçilmesine imkan sağlıyor. 450 milletvekili, ülke genelinde yüzde 10 barajını geçmek şartıyla seçim çevrelerindeki oy oranlarına göre partilere dağıtılacak. Türkiye milletvekilliği için yüzde 10 baraj şartı aranmayacak. Her parti baraj altında kalsa bile oy oranına göre Türkiye milletvekilliği çıkararak Meclis’te temsil edilecek. Bu durumda her puan bir milletvekili çıkarmaya yetecek. Bu düzenleme 22 Temmuz 2007 seçimlerinde geçerli olsaydı DP 5, Genç Parti 3, Saadet Partisi 2 milletvekili çıkaracaktı.

İDARİ İŞLERE YARGI DENETİMİ: Anayasa’nın 125. maddesi değiştirilerek idari işlerin yargı denetimi altına alınması düşünülüyor. Cumhurbaşkanı’nın atamaları, YAŞ ve HSYK’nın atama, terfi ve nakil işlemleri için istisnai düzenleme öngörülüyor. Muhalefetle uzlaşma sağlanabilirse YAŞ’ta alınan ihraç kararlarının da yargı denetimine tabi tutulması öngörülüyor.

OMBUDSMANLIK: Kamu denetçiliği olarak tanımlanan ombudsmanlık müessesinin kurulması için Anayasa’ya hüküm konacak. Daha önce çıkarılan kanun, anayasal alt yapısı olmadığı gerekçesiyle iptal edilmişti.

BİREYSEL BAŞVURU HAKKI: Mevcut uygulamaya göre, yasaların anayasaya aykırılığı gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne sadece 110 milletvekili, ana muhalefet partisi ve mahkemeler başvurabiliyor. Yeni düzenlemeyle bireysel başvuru hakkı tanınması planlanıyor.

YENİ ANAYASA MAHKEMESİ: Anayasa Mahkemesi üyesi sayısının 11’den 19’a çıkarılması, üyelerden 8’inin Meclis tarafından seçilmesi ve üyelik süresinin 9 yıl olması üzerinde duruluyor. Üyeler arasından seçilecek 5 kişiyle Yüce Divan’ın oluşturulması da değişiklik hazırlıkları arasında bulunuyor.

PARTİ KAPATMA: AB Konseyi Venedik Komisyonu kararları doğrultusunda Anayasa’nın 69. maddesi değiştirilerek, parti kapatmanın ‘terör’ ve ‘şiddet’ şartına bağlanması ve kararın Anayasa Mahkemesi’nde beşte dört çoğunlukla (16 üye) alınması düşünülüyor.

TSK’YA SAYIŞTAY DENETİMİ: TSK, siyasi partiler, BDDK, TMSF gibi düzenleyici ve denetleyici kuruluşların gelir ve giderlerinin Sayıştay tarafından yapılmasını öngören değişikliğin de Anayasa’ya eklenmesi planlanıyor.

ŞAMİL TAYYAR

Star Gazetesi