Soru Bankası - Sorular

Matematik; sayıları, şekilleri ve bunlar arasındaki ilişkileri
belli düşünme yöntemleri içinde inceleyen bilim dalıdır.
‟Matematik” sözcüğü, ‟öğrenmek” anlamına gelen ‟mathein” ve ‟ilgili” anlamındaki ‟ikos” sözcüklerinin birleşmesiyle oluşmuştur. Öteki bilim dallarından farklı olarak
matematikte deney yoktur çünkü matematik, soyut bilgileri ortaya koyar. Matematiksel terimler soyut olsa da
doğadaki somut nesneleri anlatmak için kullanılır. Mesela
çevremizde dolaşan sayılar ya da geometrik şekiller göremeyiz ama bunlar, nesnelerin nicelik ya da niteliklerini
anlamamıza yarar.

Geceler soğuktu yine ama elimiz ayağımız buz kesmiyordu.
Yeşeren toprağın, canlanan ağaçların ılık soluğuyla doluydu
ortalık. Kendi kendime türküler söylüyordum içimden.


Akşam vakitlerinde evin yolunu tutardım ağır ağır. Adımlarımı boşluğa atar gibi yürürdüm yolda. Uykusuzlukla
yorgunluk birlikte çökerdi omuzlarıma. Eve varınca kırk
gün kırk gece uyuyacağımı sanırdım.

Cam, doğada kendiliğinden oluşabilir. Kulağa biraz garip
geliyor belki ama gerçekten de öyle. Bir yanardağ patlamasında sıvı hâldeki bazı lavlar donduğunda siyah bir
cama dönüşür. Bir yere yıldırım düştüğünde eriyen kum
taneleri cam olur. Göktaşları da cam üretir. Atmosferden
geçip yeryüzüne çarpan bir göktaşı, anında kayaları eritir
ve çarpmanın etkisiyle havaya saçılan bu kaya parçaları
yere cam olarak iner.

Okyanusun ortasında kocaman bir kara parçasına yaklaştılar. Elif, heyecanla gülümsedi. Burası sihirli kürenin
üzerinde gördüğü o ilginç kıta gibiydi. Uzaktan bakınca
açık bir kitaba benziyordu. İçinde nehirler, dağlar, vadiler
göze çarpıyordu.

Dünyada her yıl 200 milyar ton plastik üretiliyor. Bunun
%10’u okyanuslara atılıyor. İşte bu atıklar çöp adalarını
oluşturuyor. Okyanuslarda çöp ve atıkların akıntılar nedeniyle oluşturduğu geniş alanlara çöp adası ya da yama
deniyor. Dünyadaki ekosistemi tehdit eden beş çöp adası
var. Büyük Pasifik Çöp Adası da bunlardan biri. Pasifik
Okyanusu’nda bulunan bu adanın bugünkü büyüklüğü
neredeyse Türkiye’nin yüz ölçümüyle eş değerdir.

I. Bu nedenle kışın bazı ağaçların, çalıların meyveleriyle ve tohumlarıyla beslenir.
II. Ancak kış aylarında solucan ve böcekleri kolay kolay
bulamaz.
III. Özellikle karlı günlerde, üzerlerinde meyveleri ve tohumları kalan ağaçların dallarında görebilirsiniz onları.
IV. Kuşlar, genellikle solucan ve böcek gibi minik hayvanlarla beslenir.

(I) Deniz kabukları her dönemde insanların ilgisini çekmiştir. (II) İnsanlar bu kabukları farklı şekilde değerlendirmişlerdir. (III) Bugün koleksiyonculuğu yapılan ya da
çeşitli takılarda kullanılan küçük deniz kabukları eski zamanlarda Büyük Okyanus’taki ve Hint Okyanusu’ndaki
adalarda para birimi olarak kullanılmıştır. (IV) Temel olarak kalsiyumdan oluşan kabuklar, hem içinde yaşayan
yumuşakçaların iskeleti hem de onları dış dünyanın tehlikelerinden koruyan evidir. (V) Büyük ve sağlam kabuklar
ise yiyecek ve su saklamak için değerlendirilmiştir.

Okumayla ilgili merakım beş yaşındayken yerde bulduğum bir gazete parçasıyla başladı. - - - - Bu yüzden birinci sınıfın ilk günlerinde, sınıfta okumayı bilen tek öğrenci bendim. Bu durum öğretmenimin hemen dikkatini
çekmişti.

K, L, M harfleriyle gösterilen metinler bir yazının giriş, gelişme ve sonuç bölümleridir.

K. Barajların çalışma planı şöyledir: Akarsulardan barajlara gelen sular baraj gölü alanında depolanır. Depolanan su, gerekli zamanlarda baraj kapakları açılarak
kontrollü bir şekilde bırakılır.

L. Barajlar, içme ve kullanma suyu sağlamak, sulama
yapmak, su baskınlarını önlemek ve elektrik enerjisi
üretmek gibi amaçlarla yapılır.

M. Böylece hem barajlardaki suyun taşması önlenmiş
olur hem de sulama ve elektrik üretme gibi ihtiyaçlar
giderilmiş olur

I. Bu köy, dağlar arasında düz bir araziye kurulmuştu.

II. Bunlar içinde en çok ilgimi çeken, Kabaağaç köyü idi.

III. Arazinin, evler dışında kalan bölümü nar ağaçlarıyla
kaplıydı.

IV. Akdeniz yaylalarına yaptığımız yolculuk sırasında birçok köy gördük.

V. Bu ağaçlar köye ayrı bir güzellik katıyordu.

- - - - Yeni bir ülkeye, yeni komşulara, yeni mahallelere, yeni kurallara, yeni yasaklara... Çünkü yaşamak için,
dünyada çok fazla sıkıntı çekmemek için alışmak zorunda. Yoksa nasıl tahammül edebilir yaşamı boyunca karşılaştığı bütün yenilere ve yeniliklere?

İnsan, yarın ile uğraşırken bugünden tat almayı unutarak
geçirir ömrünü. "Bu iş olacak mı, şu sıkıntıdan nasıl kurtulacağım..." sorularıyla kaygılanarak ve günlük mutluluk
olasılıklarını görmezden gelerek yıllarını öğütür. Ömrün
sonu bir gün birdenbire çıkar karşısına. O zaman dönüp
geriye bakar ve “Demek dünyadaki serüvenim buymuş.”
diye şaşakalır. Bu yüzden şu sözü çok gerçekçi bulurum:
“- - - -”

(I) “Uyusun da büyüsün.” sözü sadece ninnilerde güzel bir
mısra olsun diye söylenmemiştir. (II) Gerçekten de uykunun
büyüme üzerindeki etkisi büyüktür. (III) Çocuklarda en hızlı
büyüme, bebeklik döneminde, özellikle üç yaşına kadar olur.
(IV) Bu dönemde -biraz abartılı olacak ama- bebeğin büyümesi neredeyse gözle görülebilir. (V) Bu yaşlarda beden ve
beyin gelişimi o kadar önemlidir ki bebeklerin güne mutlu ve
her şeyi öğrenmeye hazır başlaması için iyi bir uyku şarttır.

I. Bu yasalara göre, bir şeye kuvvet uyguladığımızda
eşit ve zıt yönde bir tepki kuvvetiyle karşılaşırız.

II. Örneğin göl kenarında duran bir kayığın içinden kıyıya doğru bir basketbol topu atarsanız kayık, kıyıdan
uzaklaşmaya başlar.

III. Havai fişeklerden kıtalar arası balistik füzelere kadar
tüm roketler, Newton’un keşfettiği fizik yasalarına
göre çalışır.

IV. Aynı şekilde roket yakıtı yakılıp roketin arkasındaki
lüleden dışarı püskürtüldüğünde roket de ters yönde
yani yukarı doğru ilerler.

Aralık soğuklarının her tarafı kasıp kavurduğu günlerin
birinde, mart ayında hikâye yarışması olacağını öğrenmiştim. Fırsatı kaçıramazdım. Bu yarışma için hemen
hikâye yazmalıydım. Ama önce bu düşüncemi dedemle
paylaşmalıydım. Çok sevineceğinden emindim. Ancak
dedeme söylediğimde o, “Yazamazsın.” dedi. Şaşkınlıkla
“Neden?” diye sormaktan kendimi alamadım. Türkçenin
hikâye birikiminin farkında olman ve Türk hikâyeciliğinin
bugünkü birikimini okuyup özümsemen lazım, dedi. Bu
sözler üzerine yapmam gereken belliydi: - - - -.

(I) Gerilim romanları, gençlik edebiyatının en çok tercih
edilen türleri arasındadır. (II) Hele de inandırıcı konularla
yoğrulmuş, gerçekçi karakterlerle donatılmış ve nedensellik ilişkileri harita gibi örülmüşse gençler arasında dalga hızıyla yayılmaları işten bile değildir. (III) Buna karşılık
bu türün yazımının, okunduğu kadar kolay olmadığı üzerinde durulmaz pek. (IV) Benzer anlatım teknikleri ve kurgu kalıpları kullanıldığı için edebiyat çevreleri tarafından
sürekli görmezden gelinir. (V) Görülse bile her ayrıntısı
incelenerek acımasızca eleştirilir.

(I) Karada koşanların en hızlısı olan çita, saatte doksan
sekiz kilometre hıza ulaşabiliyor. (II) Bu kadar kısa süre
içinde hızlanıp koşarken kuyruğunu dümen gibi kullanıyor
ve ani manevralar yapabiliyor. (III) Daha şaşırtıcı olanı,
bu hıza yalnızca üç saniye içinde çıkabilmesi. (IV) Yani
sağa dönmek istediğinde kuyruğunu sola, sola dönmek
istediğinde sağa çeviriyor.