Hediye Kampanyamız:En fazla puan toplayan 3 kişiye 400TL'lik hepsiburada hediye çeki hediye ediyoruz..

SORU BANKASI - ÇALIŞMA KAĞIDI AYRINTILARI


Çalışma kağıdını kopyalamak için önce üye girişi yapmalısınız


3.Sınıf Hayat Bilgisi Çalışma Kağıdı


Kategori:3.Sınıf Hay.Bil. Okulumuzda Hayat ve Dahası teması

Hazırlayan:Nuray  Koçanalı (16.12.2013 14:10:20)

Başlık:Hayat Bilgisi

İzlenme:1574

Bu çalışma kağıdını, çalışma kağıtlarıma kopyala ve düzenle - Yönetime Bildir


Yazdır / İndir
PENDIK MERKEZ
2013-2014 Öğretim Yılı 3.Sınıf Hayat Bilgisi Dersi

Ad Soyad:..............................Tarih:17.12.2013
No:..............................Puan:.....................


1) Hangisine öncelik verilmelidir?

   A) Gösterişli giyecekler
   B) Temel ihtiyaçlar
   C) Kültürel eşyalar


2) Hangisi ATATÜRK'ün yaptığı yeniliklerdendir?

   A) Fes giyilmesi
   B) Ölçülerde değişiklik yapılması
   C) Arap alfabesinin kullanılması


3) 23 Nisan 1920'de ne olmuştur?

   A) TBMM açılmıştır
   B) Cumhuriyet ilan edilmiştir
   C) Ankara başkent olmuştur


4) 29 Ekim 1923 tarihinde ne olmuştur?

   A) TBMM açılmıştır
   B) Cumhuriyet ilan edilmiştir
   C) Türk Medeni Kanunu kabul edilmiştir


5) Atatürk niçin Samsun'a gitmiştir?

   A) İsyanları bastırmak
   B) Kurtuluş Savaşını başlatmak
   C) Padişahla görüşmeler yapmak


6) Cihan arkadaşına sürpriz doğum günü partisi düzenlemek istiyor. Bunun için aşağıdakilerden hangisini yapmamalıdır?

   A) Pasta almak
   B) Diğer arkadaşlarına haber vermek
   C) Tatile çıkmak




7) Deprem anında aşağıdakilerden hangisini yapmalıyız?

   A) Güvenli bir yere çömelmeliyiz.
   B) Pencere veya merdivene yakın olmalıyız.
   C) Deprem başlayınca hemen fırlayıp çıkmalıyız.




8) Aşağıda verilen atıklardan hangisi çevre için tehlikelidir?

   A)  sanayi atıkları
   B) bitkisel atıklar
   C)  hayvansal atıklar




9) Bireyin,topluma bağımlı olmasının nedeni hangisi
olabilir?


   A) kalabalıkta yaşamak eğlenceli olduğu için.
   B) toplum,farklı ihtiyaçlarımızı karşılayan farklı meslekteki bireylerden oluştuğu için.
   C) akraba ve yakınlar birlikte yaşadığı için.


10) Bir aile en az kaç kişiden oluşur?

   A) 2     B) 5     C) 10  


11) Aile soy ağacımızda aşağıdakilerden hangisi bulunur?

   A) ailemiz
   B) okulumuz
   C) yaşadığımız yerler


12) Aşağıdakilerden hangisi yazdan sonbahara
geçişte görülen değişikliklerden değildir?


   A) Çiçekler açmaya,çevredeki canlılar çoğalmaya başlar.
   B) Havalar soğumaya,yağışlar artmaya başlar.
   C) Ağaç yaprakları sararıp dökülmeye başlar




13) Deprem hazırlık çantasına aşağıdakilerden hangisi konulabilir?

   A) El feneri     B) Kalem     C) Çorap  




14) Deprem sırasında aşağıdakilerden hangisi yapılmalıdır?

   A) Paniğe kapılmamak
   B) Cam kenarında ayakta durmak
   C) Asansöre binmek


15) İnsanlar en çok hangisine ihtiyaç duyar?


   A) Beslenmek     B) Gezmek     C) Eğlenmek  


16) Evde yetiştirdiğimiz bitkimizin hangisine ihtiyaç yoktur?

   A) güneş     B) su     C) yiyecek  


17) Aşağıdakilerden hangisi kişisel eşyamız değildir?

   A) Diş fırçası     B) Toka     C) Ütü  


18) Öğretmenimiz aşağıdakilerden hangisini söylememiştir?

   A) İstediğimiz gibi kullanmalıyız
   B) Savurganlıktan kaçınmalıyız
   C) Özen göstermeliyiz


19) Öğretmenimizle konuşurken nasıl davranmalıyız?

   A) Sözünü kesmeli önce kendimiz konuşmalıyız
   B) Öğretmenimizi dinlememeliyiz
   C) Önce dinlemeli sonra konuşmalıyız


20) Hangi davranışı sergileyenlerle arkadaşlık
kurulmaz?


   A) bencilce davrananlarla
   B) paylaşmayı sevenlerle
   C) yardımlaşmayı sevenlerle


21) Aşağıda üç arkadaşın davranışları veriliyor. Bunlardan hangisi her öğrencinin yapması gereken doğru davranıştır?

   A) Oya, arkadaşı Mehmet?in yaptıklarını hiç beğenmiyor.
   B) Özge, arkadaşının bilmeden yaptığı hareketleri tepkiyle karşılıyor.
   C) Merve, arkadaşıyla sorununu konuşarak çözmeye çalışıyor.


22) Aşağıdakilerden hangisi kişisel bakımımızla ilgili yapmamız gereken davranışlardan biri değildir?

   A) çantamızı hazırlamak
   B) vücut temizliğine özen göstermek
   C) giysilerimizi temiz tutmak


23) I. Ekmek, makarna, pirinç çok tüketmemiz gereken yiyeceklerdendir. II. Şeker, çikolata, gofret gibi yiyecekleri az tüketmek gerekir. III. Kolalı içeceklerin fazla kullanılması başarımızı olumsuz etkiler. Yukarıda verilen bilgilerin hangileri doğrudur?

   A) I ve II      B) II ve III      C) I, II ve III   




24) Ülkemizde üretilen malların kalitesini ve standardını belirleyen kurum hangisidir?

   A) ISO     B) TSE     C) TMO  


25) Yiyecek ve içecekleri alırken ????? bakarız. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

   A) Fiyatına
   B) Adresine
   C) Son kullanma tarihine


26) Öfkelendiğimizde davranışlarımızı ??????. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

   A) Kontrol etmeliyiz
   B) Kontrol etmemeliyiz.
   C) Serbest bırakmalıyız


27) Arkadaş seçiminde ????? özellik önemli değildir. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

   A) Kişisel     B) Eğitici     C) Fiziksel   


28) Bireysel olarak yapamadığımız çalışmaları ???. olarak daha kolay yaparız. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?


   A) Bireysel     B) Grup     C) Yazılı  


29) Sağlıklı olmak için ????.. bir çevrede yaşamalıyız. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

   A) Temiz     B) Geniş     C) Uzun   


30) İlk yardımın amacı ?.. .. kurtarmaktır. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

   A) Kaza     B) Hayat      C) Hasta  


31) Aniden ortaya çıkan ve hemen bir yardım gerektiren durumlara ???? denir. Noktalı yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?

   A) Kaza     B) Hayat     C) Kuş bakışı   


32) Kaynakların kullanımında insanlardan beklenen olumlu davranış aşağıdakilerden hangisidir?

   A) Paylaşım     B) Sorumluluk      C) Tutumluluk  


33) Bir şeye karşı duyulan arzu, sahip olma düşüncesine ne denir?

   A) Paylaşım     B) İstek      C) Görüş   


34) Bir konu hakkında kişilerde oluşan düşünceye ne denir?

   A) Paylaşım     B) Sorumluluk     C) Görüş  


35) Kişinin kendi davranışlarını veya bir olayın sonuçlarını üstlenmesine ne denir?

   A) Paylaşım      B) Sorumluluk     C) Görüş  


36) Grup çalışmalarında başarıya ulaşmak, işleri daha çabuk bitirmek için gerikli olan davranış hangisidir?

   A) Paylaşım      B) Sorumluluk     C) Görüş  


37) Okul kurallarına uymamak ne gibi sorunlar çıkarır?

   A) Gürültü kirlilik ve stres ortaya çıkar
   B) Herkes birbiriyle daha iyi anlaşır.
   C) Okul binası yıkılır.


38) Okula hazırlıklı gelmenin okul yaşamımıza katkısı nedir?

   A) Öğretmenden korkmamak
   B) Planlı hareket etmek ve başarılı olmak.
   C) Herkesin dikkatini çekmek.


39) Okula giderken çantasını çaldıran bir öğrencinin başvuracağı uygun çözüm yolu nedir?

   A) Önce öğretmeninin yanına sonra polise gider.
   B) Hırsızın peşinden koşar.
   C) Arkadaşlarıyla oynamaya gider.


40) İletişim kurarken dikkat edilmesi gereken kurallar aşağıdakilerden hangisidir?

   A) Konuşanın sözünü kesmek
   B) İyi bir dinleyici olmak
   C) Çevreyle ilgilenmek


41) Aşağıdakilerden hangisi bir kişinin hayatını sağlıklı ve iyi bir şekilde sürdürebilmesi için yaptığı kişisel bakımlardan biridir?

   A) Yemek öncesi ve sonrası ellerlini su ve sabunla yıkamak
   B) Derslerine düzenli olarak çalışmak
   C) Arkadaşlarıyla iyi geçinmek


42) Aşağıdakilerden hangisi başarımız üzerinde etkili değildir?

   A) Dengeli ve düzenli beslenmek
   B) Planlı ve düzenli çalışmak
   C) Arkadaşlarımızla bol bol oynamak.


43) Aşağıdakilerden hangisi fiziksel ihtiyaçlarımızdan biri değildir?

   A) yemek     B) banyo     C) Sevgi  


44) Arkadaş seçerken aşağıdaki özelliklerden hangisine sahip olan birini seçersek doğru bir karar vermiş oluruz?

   A) hırçın      B) öfkeli     C) saygılı  


45)  ? Şule sık sık ödevlerini yapmadan okula gelmektedir. Öğretmeni Şule?yi birkaç defa uyarmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bu sorunun çözüm yollarından biri olabilir?

   A) Ödevlerine babasına yaptırmalıdır.
   B) Günlük çalışma planı yapmalıdır.
   C) Yapmadığı zaman bahaneler bulmalıdır.


46) Bir sorunla karşılaştığımızda izlememiz gereken en doğru yol aşağıdakilerden hangisidir?

   A) Karamsarlığa kapılmalıyız.
   B) Çözüm yollarını düşünmeliyiz.
   C) Sorun yokmuş gibi davranmalıyız.


47) Kendisine şaka yapılmasını istemeyen biri, başkalarına şaka yapmaktan geri durmamaktadır. Bu davranışı gösteren kişi nasıl değerlendirilmelidir?

   A) Başkalarına saygılı davranan biridir.
   B) Duyarlı bir insandır.
   C) Başkalarına saygısı olmayan bir insandır.


48) Aşağıdakilerden hangisi nezaket ifadesi değildir?

   A) İyi akşamlar.
   B) Nasılsın?
   C) Versene şunu!


49) ?Bizden farklı düşünen insanların düşüncelerine saygılı olmalıyız.? Bu insanların düşüncelerine karşı saygılı olmak ne anlama gelmektedir?

   A) Beğenmediğimiz düşünceleri paylaşmamalıyız.
   B) Başkalarının düşüncelerine saygı göstermeliyiz.
   C) Bizde onlar gibi düşünmeye başlamalıyız.


50) Sevinç, korku, öfke birer ???????. Tümcesi nasıl tamamlanır?

   A) görevdir     B) duygudur     C) Hoşgörüdür  


51) Gözde?nin arkadaşı yere düştüğünde onun yanına giderek ayağa kalkmasına yardım etmesi nasıl açıklanır?

   A) yardımseverlik      B) bencillik     C) Saygı  


52) Aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?


   A) Ödevlerimizi zamanında ve eksiksiz yapmalıyız.
   B) Okul çantamızı akşamdan hazırlamalıyız
   C) Okula düzenli ve hazırlıklı gitmek okul başarımızı artırmaz.


53) Resim ve işaretlerle iletişim kurmaya nasıl iletişim denir?

   A) Görsel     B) İşitsel     C) Bedensel  


54) İnsanların duygu ve düşüncelerini birbirleriyle paylaşmalarına ne denir?

   A) Yardımlaşma      B) İletişim      C) Dayanışma  


55) Bilim adamları yaptıkları ?? ? insanlığa hizmet etmişlerdir. Cümlesinde boş bırakılan yere ne yazılması uygun olur?

   A) Buluşlarla      B) Yazılarla     C) Sözlerle  


56) Aile bireyleri ile ???. olması doğaldır. Cümlesi nasıl tamamlanmalıdır?

   A) benzerliklerimiz
   B) sevgi - saygı
   C) evimizin


57) Evimizi ????.. ile paylaşırız. Boş yere ne yazılmalıdır?

   A) Aile bireyleri      B) Komşularımız     C) Akrabalarımız  


58) Aşağıdakilerden hangisi adreste bulunmaz?

   A) Evimizin numarası
   B) Yaşadığımız şehir
   C) Nüfus bilgilerimiz


59) I. Toprak II. Hava III. Su Yukarıdakilerden hangileri bitkilerin yaşaması için gereklidir?

   A) I.II.     B) II.III.     C) I.II.III.  


60) Aşağıdakilerden hangisi Atatürk?ün Türk halkına kazandırdığı hak ve hürriyetlerden birisi değildir?

   A) Seçmek ve seçilmek.
   B) Eğitim görmek.
   C) Askerlik yapmak.


61) Aşağıdakilerden hangisi görgü kuralı değildir?

   A) Tanıdıklarımızla selamlaşmak.
   B) Nazik ve kibar olmak.
   C) Kırmızı ışıkta durmak.


62) Bilinçli tüketici aşağıdakilerden hangisini yapmaz?

   A) Bozuk musluğu onarmak.
   B) Lüzumsuz yanan lambayı söndürmek
   C) Ekmek parçalarını çöpe atmak




63) Paramıza göre alış veriş yapmamızı öğütleyen atasözü hangisidir?

   A) Ayağını yorganına göre uzat.
   B) Har vurup harman savurma.
   C)  Sakla samanı gelir zamanı.


64) Alış veriş yaparken aşağıdakilerden hangisine öncelik vermeliyiz?

   A) Tasarruf     B) Beğendiklerimiz     C) htiyaçlarımız  


65) Aşağıdaki atasözlerinden hangisi tasarruflu olmamızı öğütler?

   A) Kaz gelen yerden tavuk esirgenmez
   B) Damlaya damlaya göl olur.
   C) Aslan yattığı yerden belli olur.


66)  ?Zamanı daha verimli kullanmak için ??????.. olmalıyız.? Boş bırakılan yere ne yazılmalıydı?

   A) Planlı     B) Çalışkan     C) Tutumlu  


67) ????????.. bir aile ortamı, herkesin fikrini söylemesi ile oluşur.? Boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelebilir?

   A) Demokratik     B) Mutlu     C) Hoşgörülü  


68) Bizden farklı düşünen insanlara nasıl davranmalıyız?

   A) Saygısız     B) Hoşgörülü     C) Sert   


69) Aşağıdaki davranışlardan hangisi yanlıştır?

   A) Fakir ailelere yardım etmeliyiz.
   B) Çevremizdeki yoksul ailelerle ilgilenmemeliyiz.
   C) Komşularımızla iyi ilişkiler kurmalıyız.


70) Aşağıdakilerden hangisi vatandaşlık görevlerimizden değildir?

   A) Orta öğrenime devam etmek.
   B) Vergi vermek.
   C) Kanun ve kurallara uymak.


71) Aşağıdakilerden hangisine bakarak yönümüzü buluruz?

   A) bulut     B) güneş     C) rüzgar  


72) Kaybolduğumuzda aşağıdakilerden hangisi bilmek daha çok işimize yarar?

   A) Sınıfımız     B) Adresimiz     C) İlimiz  


73)  Aşağıdakilerden hangisi sorumluluklarımızdandır?

   A) Oy kullanmak
   B) seçilmek
   C) konut sahibi olmak


74) Aşağıdakilerden hangisi cumhuriyet yönetiminin bize kazandırdıklarından değildir?

   A) Cumhuriyet ilan edildikten sonra, millet yönetimde söz sahibi oldu.
   B) Padişahlar, devlet yönetiminde büyük yetkilere sahip oldular.
   C) Yurdun her tarafına yollar, fabrikalar, okullar ve hastaneler yapıldı.


75) T.B.M.M. hangi tarihte nerede açıldı?

   A) 23 Nisan 1920?de İstanbul?da
   B) 29 Ekim 1923?de Ankara?da
   C) 23 Nisan 1920?de Ankara?da


76) Aşağıdakilerden hangisi tutumlu olmaya bir örnektir?

   A) İstediğimiz giysiyi almak.
   B) Gereksiz atıkları atmak.
   C) Gereksiz akan suyun musluğunu kapatmak.


77) Önümü Güneş'in doğduğu yere çevirsem arkam hangi yönü gösterir?

   A) batı     B) Güney      C) kuzey  


78) Kutup yıldızı hangi yönü gösterir?

   A) Kuzey     B) Batı     C) Kuzeydoğu  


79) Pusula ne işe yarar?

   A) Zamanı gösterir.
   B) Sıcaklık ölçer.
   C) Yönleri bulmaya.


80) Aşağıdakilerden hangisi dengeli beslenmenin yararlarından olamaz?

   A) Sağlıklı olmak
   B) Kısa zamanda kilo almak
   C) Büyümek ve gelişmek


81) Aşağıdakilerden hangisi , devletimizin yönetim biçiminin belirlendiği ve bayram olarak kutladığımız gündür?

   A) 30 Ağustos Zafer Bayramı
   B) 29 Ekim Cumhuriyet Bayramı
   C) 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı


 

  • Saygı 
  • Hoşgörü
  • Kendini beğenmişlik
  • Güvenilirlik

 

82) Yukarıda verilenlerden kaç tanesi bir arkadaşta olması gereken özelliklerdendir?

   A) 3     B) 2     C) 1  


83) Aşağıdakilerden hangisi öğrencinin görevlerinden biri değildir?

   A) Okula zamanında gitmek.
   B) Ödevlerini eksiksiz yapmak.
   C) Okulun çevresini düzenlemek.


84) Aşağıdakilerden hangisi, resim yapmayı ve kitap okumayı seven Çınar için uygun bir kulüp değildir?

   A) Resim Kulübü
   B) Kütüphane Kulubü
   C) Spor Kulübü


85) Aşağıdakilerden hangisi mutlu bir öğrencinin davranışı olamaz?

   A) Arkadaşlarıyla sürekli tartışmak.
   B) Fikirlerini sakin ve nezaketle dile getirmek.
   C) Arkadaşlarının sorunlarını dinleyerek yardımcı olmaya çalışmak


86) Okul temizliği ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

   A) Okulun temizliği,sağlığımızı etkiler.
   B) Mikroplar,ancak etkisiz hale gelir.
   C) Okulun temiz tutulması,yalnız temizlik görevlilerinin sorumluluğudur.


87) Aşağıdakilerden hangisi Sivil Savunma Kulübünün görevi olamaz?

   A) Çevre temizliğinin sağlanması
   B) Acil durumda yapılması gerekenlerin, diğer öğrencilere anlatılması
   C) Acil durumlar için görev paylaşımı yapılması


88) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

   A) Reklamlar, üretilen ürünlerin çok satılması için yapılır.
   B) Satın alacağınız ürünü görerek almalıyız.
   C) Paramızı gereksiz yere harcamak tutumlu olmaktır.


89) Aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

   A) Çatal, tahtadan yapılan araç gereçlerdendir.
   B) Sandalye, camdan yapılan eşyalara örnektir.
   C) Kaynakları kullanırken özenli davranmalıyız.


“Evdeki kaynakları bilinçsiz tükettiğimizde faturalar yüksek gelebilir. Aile bütçesinde faturalar için ayrılan paranın yüksek olması başka ihtiyaçları almamızı geciktirir ya da engeller.”

90) Bunu önlemek için aşağıdakilerden hangisini yapmalıyız?

   A) Kaynakları kullanmamalıyız.
   B) Bilinçli tüketici olmalıyız.
   C) Faturaları ödemeliyiz.


................. ihtiyaçlarımızı karşılamak için kullandığımız bir araçtır. Paramızı harcarken ................. olmalıyız. ..............., annenizin, babanızın, büyüklerinizin size verdiği paradır. 

91) Yukarıdaki cümleleri aşağıdaki sözcüklerle tamamlarsak hangi sözcüğü kullanmayız?

   A) Harçlık      B) Kumbara      C) Para  


92) Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

   A) Biriktirdiğim paralarla okul ihtiyaçlarımın bir kısmını karşılarım.
   B) Paralarımı harcarken anneme ya da babama sormam.
   C) Özel günlerde anneme ve babama, kendi paramla hediye alırım.


93) Evdeki ısı kaybını önlemek için aşağıdakilerden hangisini yapmalıyız?

   A) Isı yalıtımı
   B) Elektrik tüketimi
   C) Güneş sobası


Evimizde çeşitli maddelerden yapılmış eşyalar kullanıyoruz. Bu eşyaların yapıldıkları maddelere göre kullanım şekli değişir. Yatağı, kapıyı, bardağı, çatalı kullanırken farklı davranırız. 

94) Yukarıdaki anlatıma göre aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

   A) Cam = Bardak
   B) Porselen = Tabak
   C) Seramik = Masa


Alican harçlığının hepsini harcamayıp kumbarasında biriktiriyordu. Kendi kendine “Biriktirdiğim bu paralarla sonunda istediğim bisikleti alabileceğim” diyordu.

95) Alican için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

   A) Savurgandır      B) Tutumludur      C) Cimridir  


96) ?Damlaya damlaya göl olur.? Atasözü aşağıdakilerden hangisini öğütlemektedir?

   A) Tasarrufu.
   B) Yağmuru.
   C) Sağlıklı olmayı.


97) Aşağıdaki afişlerden hangisi tasarrufla ilgili değildir?

   A) İhtiyacın yoksa boşa akıtma.
   B) Ağacı sev, yeşili koru.
   C) Lüzumsuz ise söndür.


98) Aşağıdakilerden hangisini çevre kirliliğinin sebepleri arasında gösteremeyiz?

   A) Okul bahçesine çöp atmak
   B) Mahalledeki çöplerin, işçiler tarafından toplanması
   C) Piknik sonunda etrafı olduğu gibi bırakmak


99) Aşağıdakilerden hangisi depreme karşı alınabilecek bir önlemdir?

   A) Evlerimizi iki balkonlu yapmak
   B) Evlerimizi sağlam zemine kurmak
   C) Evlerimizin ısı yalıtımını yapmak

100) Aşağıdaki cümlelerin başına doğru ise "D" yanlış ise "Y" yazınız.

  • (__) Duran iki aracın arasından,arkasından veya arasından geçmeliyiz.
  • (__) Yaya geçidi olmayan yerlerden karşıdan karşıya koşarak geçmeliyiz.
  • (__) Karşıdan karşıya geçerken alt ve üst geçitleri kullanmalıyız.
  • (__) Evimizin adresini yazarken sokağın ismini söylemeye gerek yoktur
  • (__) Evimizin yerini adres olmadan tarif edemeyiz

  • Başarılar dilerim

    Bu döküman Sınıf Öğretmeniyiz Biz soru bankasında oluşturulmuştur. Binlerce resimli ve görsel soru içinden seçtiğiniz sorularla yazılı ve test kağıtları oluşturmak için sitemizi ziyaret ediniz. (http://www.sinifogretmeniyiz.biz/soru_bankasi_default.asp)

    YORUMLAR
    En yeni ve güncel etkinlikler için bizi takip edin
    Sen de soru ekle
    Çalışma kağıdı oluştur